A?ac ? qol-buda?ı v? govd? si oduncaqla?mı? coxillik bitki .

A?ac, a?acların v? dig?r bitkil?rin ?sas gucl?ndirici v? qida kecirici toxuması v? ?n bol v? cox yonlu t?bii materiallardan biridir. H?m gimnosperml?r, h?m d? angiosperml?r d? daxil olmaqla bir cox botanika novl?ri t?r?find?n istehsal olunan a?ac muxt?lif r?ngl?rd? v? taxıl naxı?larında movcuddur. A?ırlı?ına gor? gucludur v? elektrik enerjisi ni izolyasiya edir v? arzu olunan akustik xususiyy?tl?r? malikdir. Bundan ?lav?, o, metal v? ya da? kimi r?qab?t aparan materiallarda olmayan “ istilik ” hissi verir v? nisb?t?n asanlıqla i?l?nir. Material olaraq a?ac insanlar Ye r uzund? gorun?nd?n b?ri istifad? olunur. Bu gun texnoloji t?r?qqiy? v? metallar, plastik l?r, sement v? dig?r materiallarla r?qab?t? baxmayaraq, a?ac ?n?n?vi rollarının ?ks?riyy?tind? yerini qoruyur v? onun xidm? t qabiliyy?ti yeni istifad?l?r hesabına geni?l?nir. Taxta, mebel v? kontrplak kimi m??hur m?hsullara ?lav? olaraq, a?ac a?ac ?saslı panell?r, selluloz v? ka?ız v? bir cox kimy?vi m?hsullar ucun xammaldır. N?hay?t, odun h?l? d? dunyanın ?ks?r hiss?sind? muhum yanacaqdır.

?nki?af etmi? kok , govd? , yarpaq , cic?k , meyv? v? toxuma malik olan a?aclar ali bitkil?rdir . A?acların govd?l?ri hundur v? odunla?mı? olur, govd? budaqlanaraq c?tir ?m?l? g?tirir. Cinar , qoz , fıstıq , ?am , v?l?s , palıd , armud kimi bitkil?rd? govd? inki?af etmi? odunca?a malikdir. Orta hundurlukd? bir a?acdan t?xmin?n 170 000 karanda? hazırlamaq olar. Muxt?lif a?acların diametri 12 sm-d?n 160 sm-? q?d?r d?yi?ir. Yetkin me?? a?aclarının ya?ı 120?160 ildir. Respublikamızda ya?ı 1000 ili ot?n yo?ungovd?li cinar, palıd, azata?ac v? qaracohr? a?acları movcuddur. ^[1] A?aclar atmosferin cirkl?nm?sinin qar?ısını alan ?n etibarlı mudafi? vasit?sidir. Onlar havanı i?l?nmi? qazlardan t?mizl?yir v? ??h?rl?rin s?s fonunu t?nziml?yir. Bir a?ac il ?rzind? atmosfer? t?xmin?n 120 kiloqram oksigen buraxır. Bu q?d?r oksigen uc n?f?rd?n ibar?t bir ail?nin butun il boyu t?n?ffusun? b?s ed?r. A?ac ona lazım olan qidanın 90 faizini atmosferd?n, 10 faizini is? torpaqdan alır. Dig?r canlılarla muqayis?d?, a?aclar planetimizin ?n uzun omurlu varlıqlarıdır.

Dendrologiyada a?aclar boylarına gor? a?a?ıdakı t?snifata bolunur: ^[2]

• Hudurboylu a?aclar- boyu 20 m-d?n cox. Bu a?ac novl?rin? me???m?l?g?tir?n a?aclar daxildir (palıd, fıstıq, v?l?s, cok? , a?caqayın , qovaq , goyru? , qoz , ?abalıd v? s.);
• Ortaboylu a?aclar- boyu 10?20 m ( qu?armudu , soyud , col a?caqayını v? s.);
• Alcaqboylu a?aclar- boyu 7?10 m ( alma , yemi?an , ardıc v? s.). A?aclar yarpaqlarının qurulu?una gor? iki yer? bolunur:
• Enli yarpaqlılar
• ?yn? yarpaqlılar

M?lumatı yoxla. Bu m?qal?d? veril?n faktların d?qiqliyini v? m?lumatların etibarlılı?ını yoxlamaq lazımdır. Muzakir? s?hif?sind? aydınla?dırılmalıdır.

• Boyu 140?150 m-d?k ucalan Avstraliya evkalipti v? AB?-nin Kaliforniya ?tatında bit?n sekvoya a?acı dunyanın ?n hundur a?aclarıdır.
• ?n yo?un govd?li a?ac Afrika baobabıdır (diametri 14 m-d?k catır).
• ?n q?dim kok sistemin? malik a?ac ?svecd?dir . Onun t?xmin?n 9 min il ya?ı var.
• ?n q?dim a?ac AB? -d? bit?n ?am a?acıdır. Bu a?acın 4500 ya?ı var.
• ?n qeyri-adi palıd a?acı Fransadadır. Aliml?rin fikrinc?, bu a?acın t?xmin?n 1000 ya?ı var. A?acın govd?si uz?rind? tamamil? t?bii usulla yaranmı? iki ?d?d kils? qull?sin? b?nz?r qull? var. Onun q?rib?liyi d? el? bundadır. Qull?l?r? cıxmaq ucun a?acı ?hat? ed?n dolama pill?l?rd?n istifad? olunur.
• Dunyanın ?n mohk?m a?acı Rusiyada bit?n ?midt toza?acıdır. Bu a?aca n? balta , n? d? gull? batır.
• ?tirli qatran qurudulmu? a?ac ?ir?sind?n hazırlanır.
• Toza?acı ild? milyondan cox toxum istehsal edir.
• Afrika Baobab a?acının govd?sinin diametri onun boyu q?d?rdir. Baobab a?acı ucan sicanlar vasit?sil? tozlanır , bunun ucun d? onun 20 santimetr diametrind? olan yarpaqları ax?ama do?ru acılır s?vhvah?r is? du?url?r

• 
  ?yn?yarpaqlı a?ac
• 
  Daintree Ya?ı? me??si
• 
  Adi kul yarpaqlı a?ac
• 
  Svabiya alplarında iyn?yarpaqlılar
• 
  Acılmamı? maqnoliya qonc?si

• 10 ?n qeyri-adi a?aclar (10 Foto)