?redingerin pi?iyi ( ing. Schrodinger's cat ) ? Avstriyalı fizik Ervin ?redinger t?r?find?n ortaya atılmı?, kvant fizikasıyla ?laq?li olan, haqqında bir cox muzakir?l?r aparılmı? du?unc? t?crub?sidir. Ad?t?n kvant mexanikası v? Kopenhagen t?fsiriyl? ?laq?li olan bir paradoks olaraq bilinir.

T?crub?, 1935-ci ild? ortaya atılmı?dır v? tamamil? n?z?ri bir t?crub?dir. T?crub?, ?redingerin Kopenhagen t?fsiri v? umumi olaraq kvant fizikasında gorduyu b?zi probleml?ri acıqlayır. Bu t?crub? sonda olu ya da diri ola bil?c?k x?yali bir pi?ikl? ?laq?dardır. Pi?iyin olu ya da diri olması, mu?ahid?d?n ?vv?lki t?sadufi bir v?ziyy?tin n?tic?sidir.

T?crub?nin ba?lan?ıcında qapalı bir qutunun icind? canlı olan bir pi?ik var. (Qutunun icinin hec bir ??kild? mu?ahid? edilm?m?si cox vacib bir m?s?l?dir. Bunun s?b?bi Kopenhagen t?fsiridir .) Qur?unun t?rkibi bel?dir: Parcalanma ehtimalı 50% olan bir radioaktiv madd?, radioaktivlik dedektoru v? ondan asılı olan qapalı qabda z?h?rli qaz. Madd? parcalanarsa dedektor i?? du??r?k qabı sıdıracaq v? pi?iyi oldur?c?k z?h?rli qazı havaya buraxacaq.

Buradakı vacib m?s?l? is?, parcalanma ehtimalının tam olaraq 50% olmasıdır. Bu ??kild? madd?nin parcalanıb-parcalanmayaca?ı ?vv?lc?d?n mu?yy?nl??diril? bilm?z. N?tic? olaraq pi?ik, qutu acılanda ya z?h?rl?nib olmu? bir ??kild? gorul?c?k, ya da parcacıq parcalanmadısa diri olaraq gorul?c?kdir.

Ancaq t?crub?nin paradoks kimi t?rif edilm?sinin s?b?bi n?tic? deyil, t?crub?nin mu?ahid? edilm?y?n m?rh?l?sidir. Vacib olan m?s?l?, mu?ahid? edilm?d?n ?vv?l qutunun icind? n?l?r oldu?udur. Qutu acılmadan, mu?ahid? edilm?d?n ?vv?l pi?ik n? v?ziyy?td?dir? Oluydumu yoxsa diriydimi? Kvant fizikasına gor? h?m olu, h?m diridir.

Qutu acıldı?ı anda mu?ahid?ci d? i?tirakcı olur. Kvant dilind? bu v?ziyy?t? dal?a funksiyasının coku?u deyilir. Y?ni bir nec? ehtimaldan bir d?n?sin? du?urul?n v?ziyy?td? mu?ahid?ci d? kainata daxil olur.

?redingerin original m?qal?sind? t?crub? bel? yazılıb:

"Yet?rinc? burlesk (mubali??li) olan hadis?ni duz?ltm?k olar. Hansısa pi?ik polad kamerada dig?r c?h?nn?m ma?ını il? birg? (hansı ki, pi?iyin birba?a t?sirind?n qorunmu? olmalıdı) qapadılıb: Geyger say?acının daxilind? kicik h?cmd? radioaktiv m?hlul yerl??ir, stol boyuk deyil, bir saat ?rzind? ancaq bir atom parcalana bil?r, ancaq h?min eyni ehtimalla da ola bil?r ki parcalanmasın; ?g?r bu ba? ver?rs?, tutu?durulmu? d?st?k seyr?lir v? rele i?l?m?y? ba?lıyır, buraxılmı? c?kic, icind? guclu tur?u olan kolbanı da?ıdır. ?g?r bir saatlı?ına butun bu sistemi oz ba?ına buraxsaq, dey? bil?rik ki, pi?ik bu mudd?t ?rzind? sa? olacaq, bel?dirs? tezlikl? atomun parcalanması ba? verm?y?c?k. Atomun ilk parcalanmasındaca pi?ik z?h?rl?n?rdi. Sistemin Dal?a Funksiyası , diri v? olu pi?iyi b?rab?r payla ozund? qarı?dıraraq yaxud bula?dıraraq (ifad?y? gor? uzr ist?yir?m) butunlukl? bunu gost?r?c?k.

Tipik muvafiq hallarda o ba? verir ki, birba?a mu?ahid? yolu il? k?narla?dırıla bil?n ba?lan?ıcda atom dunyasıyla c?rciv?l?nmi? mu?yy?nsizlik, makroskopik mu?yy?nsizlik ??klind? d?yi?ir. Bu biz? "cokm? modelini" ?ks etdiril?n reallıq kimi sad?lovlukl? q?bul etm?y? mane olur. Oz-ozluyund? bu, qeyri-mu?yy?n olan v? ya bir-birin? zidd olan hec n? bildirmir. D?qiq olmayan il? fokusla?dırılmı? foto arasında v? buludların ??kli il? duman arasında f?rq var".