Oresund

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Oresund
dan. Øresund , isv. Oresund
Malmö şəhərindən Öresund görüntüsu
Malmo ??h?rind?n Oresund goruntusu
Umumi m?lumatlar
?n boyuk d?rinliyi 38 m
Yerl??m?si
55°47′23″ ?m. e. 12°45′03″ ?. u.
Olk?l?r
Ayırır Zelandiya adası il? Skandinaviya yarımadasını
Öresund xəritədə
Öresund
Oresund
Vikianbarın loqosu  Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Oresund ( dan. Øresund , isv. Oresund ), h?mcinin Sund ( alm. Sund ‎)  Zelandiya adası ( Danimarka ) v? Skandinaviya yarımadasının ( ?svec ) arasında yerl???n bo?az . Baltik v? ?imal d?nizl?rini birl??dirir.

Co?rafiyası

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Oresundun sahill?rind? iki iri ??h?r Kopenhagen v? Malmo yerl??ir, onlar 16 km uzunlu?unda olan Oresund korpusu vasit?sil? birl??irl?r. Lakin bo?azın ?n dar yeri (5 km-d?n az) ?imalda, Helsinqborq v? Helsingor ??h?rl?ri arasında yerl??ir.

Bo?azda ?svecin Ven adası v? Danimarkanın Saltholm v? Peberholm adaları yerl??ir

Oresundun siyasi n?zar?ti Danimarka v? ?svecin tarixl?rind? h?mi?? muhum rol oynayıb. Roskild muqavil?si ?sasında, ??rq sahili 1658-ci ild? ?svec? verilm?d?n onc?, Danimarka q?rb t?r?fd? Helsingorda yerl???n Kronborq qalasından v? ??rq t?r?fd? Helsinqborqda yerl???n Karnan qalasından bo?azın h?rbi n?zar?tini qoruyub saxlayırdı. H?r iki qalanın yerl??diyi yerd? bo?azın eni 4 km-dir.

1429-cu ild? kral Pomeraniyalı Erik 1857-ci il? q?d?r quvv?d? qalan Sund vergisi ni t?qdim etmi?di. Sular, yollar, korpul?r v? kecidl?rin istifad?sin? gor? vergil?r h?m o vaxt ucun h?r k?sin q?bul etdiyi rusumlardan biri idi, h?m d? onlar dovl?t x?zin?sin? boyuk g?lirl?r g?tirirdil?r. Bo?azdan ?ld? edil?n pullar Danimarka kralı v? ail?si ucun bir nec? yuzillikl?r ?rzind? ?n muhum g?lir m?nb?yi idi, bunun say?sind? Danimarka kralları Danimarka M?xvi ?urası v? aristokratiya uzvl?rind?n nisb?t?n must?qil idil?r. 1857-ci ild? ba?lanan Kopenhagen konvensiyasında vergil?r l??v olundu v? Danimarkanın bo?azlarına neytral sular statusu verildi.

Yaranma Etimologiyası

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Bo?az t?xmin?n 8000 il bundan ?vv?l yaranıb. Buz dovrunun a?ır buzlarından azad olan Skandinaviya plit?si ?imalda qalxıb v? c?nubda cok?r?k ?yilm?y? ba?ladı. ?imal d?nizi nin suları indiki Oresundun dair?sind? yerl???n b?rz?xi da?ıltdı v? geni? ovalıq ?razil?ri su il? basdı ki, bu da Antsilov golu nun onc? Litorinov d?nizi n?, sonra is? Baltik d?nizi n? cevrilm?sin? g?tirib cıxartdı.