Cjou sulal?si
(
cin.
周朝
) ?
Cin
xan?danı.
E.?. XII
?srin sonlarında ?anlardan q?rbd? ya?ayan cjou tayfaları Mue yaxınlı?ıda (Xenan ?yal?ti) doyu?d? ?an dovl?ti qo?unlarını sarsıdıcı m??lubiyy?t? u?ratdı v? oz hokmranlı?ını qurdu. Cjou sulal?sinin hakimiyy?t dovru dem?k olar ki, doqquz ?sri ?hat? edir (
E.?. 1100
-221-ci ill?r) v? Q?rbi Cjou (Erk?n) (
E.?. 1122
-771-ci ill?r) v? ??rqi Cjou (Sonrakı) (
E.?. 770
-256/221-ci ill?r) dovrl?rin? bolunur. ?mperiyaların adları paytaxtların yerl??m?sin? uy?undur. Q?rbi Cjou iki dovr? bolunur ? "Bolunmu? dovl?tl?r" v? "Vuru?an dovl?tl?r" (Cjanqo) ? muvafiq olaraq
e.?. 722
-481 v? 481-221-ci ill?r.
Cjou hokmdarlarının ilk paytaxtı Tszuncjou Veyxe cayının k?narında yerl??irdi (indiki Sian ??h?ri yaxınlı?ında). Sonralar Xuanxenin orta axınında iknci paytaxt ? Loi salındı (indiki Loyan ??h?ri yaxınlı?ında).
Bu dovrd? meydana g?l?n ?n muhum konsepsiyalardan biri orta dovl?ti ? Cun Quo konsepsiyası hesab edilir. Cjou dovrund? Dalxuaned? s?kkiz knyazlıq: Ti, Pu, Jin, Tszin, Sun, Lu, Yus, U movcud idi. Bu knyazlıqlardan h?r biri ozl?rini m?rk?z hokmdarlı?ı adlandırırdı. Bu s?b?bd?n cinlil?rd? be? istiqam?t var: ?imal, c?nub, q?rb, ??rq v? m?rk?z. M?rk?z ? ?sl sivilizasiyanı t?c?ssum ed?n hesab noqt?sidir, gerid? qalanlar is? ? barbarlardır. Cjou sulal?sinin ilk yaranmı? sivilizasiyası
"Q?rbi Cjou"
adını da?ıyırdı.
"Q?rbi Cjou"
sulal?si nisb?t?n inki?af etmi? c?miyy?t idi. K?nd t?s?rrufatı cic?kl?nmi?, ?kinci ?m?k al?tl?ri t?kmill??dirilmi?, bir cox k?nd t?s?rrufatı bitkil?ri bec?rilm?y? ba?lanmı?dır. Coxlu sayda inc?s?n?t v? m?d?niyy?t abid?l?ri, h?mcinin f?ls?f?, siyas?t v? tarix ?s?rl?ri meydana g?lmi?dir.
E.?. 841
-ci il?d?k hadis?l?rin mut?madi xronikası aparılmamı?dır, hansı ki, Q?rbi Cjou s?lt?n?t evi hadis?l?rin illik qeydiyyatını aparır v? saxlayırdı.
Yarımkoc?ri jun tayfaları il? (cjoululara qohum) tez-tez ba? ver?n v? e.?. VIII ?srd? daha da k?skinl???n h?rbi munaqi??l?r ucbatından hokmdar Pin-van
e.?. 770
-ci ild? dovl?tin paytaxtını ??rq? kocurur, bu dovr is? ?
"??rqi Cjou"
adını alır.
"??rqi Cjou"
sulal?sinin hakimiyy?ti dovru quldarlıq qurulu?unun da?ılması il? ?lam?tdardır. Bu dovrun sonu (
E.?. 476
-cı ild?n 221-ci il?d?k)
"Vuru?an hokmdarlıqlar"
adlandırılır, bunların da sayı, yuxarıda qeyd olundu?u kimi s?kkiz olsa da, v?li?hdl?rin s?ri?t?sizliyi ucbatından coxlu sayda kicik hokmdarlıqlar yarandı.
Bu dovr h?mcinin qarı?ıqlıq dovru kimi d? xatırlanır. Konfutsi m?hz bu zamanda ya?amı?dır. Onun t?limi oz siyasi f?ls?f?si v? etik istiqam?tin? gor? c?miyy?td?ki bu boyuk v? uzunmudd?tli h?rc-m?rcliy? t?bii reaksiya kimi n?z?rd?n kecirilir. O, Cin c?miyy?tinin h?l? uzun ?srl?r boyu m?n?vi simasını mu?yy?nl??dir?n ?xlaqi-etik normalar t?tbiq etmi?dir.
Bununla bel?, bu dovr b???r tarixin? h?mcinin d?mirin ?ridilm?si texnologiyasının, baltadan, kotandan v? dig?r ?m?k al?tl?rind?n istifad?nin k??f olunması dovru kimi d? du?mu?dur. Torpa?ın i?l?nm?sind? buynuzlu heyvanlardan istifad? v?rdi?i yarandı. Quldarlıq formasiyasının yerin? feodal qurulu?u g?ldi.
E.?. IV
-III ?srl?rd? muxt?lif hokmdalıqlar arasında hakimiyy?t u?runda mubariz? ?idd?tl?nir. N?tic?d?
e.?. 230
-cu uld? Tsin hokmdarlı?ı ?vv?lc? Xan hokmdarlı?ını ciddi m??lubiyy?t? u?radır v? onun ?razil?rini z?bt edir,
e.?. 228
-221-ci ill?rd? is? dig?r hokmdarlıqları da (Cjou, Vey, Cu v? s.) ?l? kecirir.
[1]
Tsin ?ixuan
Doyu??n carlıqların
separatizmin? son qoyaraq Cin tarixind? ilk d?f? coxmill?tli m?rk?zl??dirilmi? dovl?ti ? Tsin imperiyasını yaradır.
- Сыма Цянь. Исторические записки. Т. 1-2. (перевод Р.В.Вяткина)
- Lee, Yuan-Yuan and Shen, Sinyan. (1999).
Chinese Musical Instruments (Chinese Music Monograph Series)
. Chinese Music Society of North America Press.
ISBN 1-880464-03-9
- Shen, Sinyan (1987), Acoustics of Ancient Chinese Bells,
Scientific American
, 256, 94.
- Sun, Yan. 2006. "Cultural and Political Control in North China: Style and Use of the Bronzes of Yan at Liulihe during the Early Western Zhou." In:
Contact and Exchange in the Ancient World
. Edited by Victor H. Mair. University of Hawai'i Press, Honolulu. Pages 215-237.
ISBN 978-0-8248-2884-4
;
ISBN 0-8248-2884-4
.
- Feng, Li. 2006. Landscape and Power in Early China: The Crisis and Fall of the Western Zhou 1045-771 BC
- ↑
Shaughnessy, Edward L. Historical Perspectives on The Introduction of The Chariot Into China. Harvard Journal of Asiatic Studies, Vol. 48, No. 1 (Jun., 1988), pp. 189-237