Ali Name i dem Artikel sind uf Pali aggee, wo d Hoptsprooch vom Buddhismus isch und i Chlammere no d Form uf Sanskrit .
De Siddhattha Gotama ( Sanskrit : ????????? ???? Siddh?rtha Gautama) isch de Soo vom Konig Suddhodana (Sanskrit: ?uddhodana) und de Mah?m?y? (Sanskrit: Mah? M?y?) gsii. Sin Vater, de Konig vode S?kiya (Sanskrit: ??kya) hett ide Stadt Kapilavatthu (Sanskrit: Kapilavastu), im hutige Nepal sin Palast gha, und dot isch de Siddhattha au ufgwachse. D Mainige, wen er glebt het, gond wiit usenand. Die traditionelli buddhistischi Mainig lutet vo 566 bis 486 v. Chr. und die westliche Forschig sait aber vo 448 bis 368 v. Chr. S git aber ono anderi Mainige dezue. De Siddhattha isch e Zittgnoss vom Mahavira gsii, em Bigrunder vom Jinismus .

d Giburt und d Chindhait [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Bevor d Konigin Mah?m?y? schwanger woren isch, isch ere im Tromm e wiisse Elifant erschune, wo i ere sin Schooss idrungen isch. Wo denn Zit cho isch zum Gibaare, het si sich uf de Weeg zu ere sinnere Muetter gmacht, so wieses dozmool Bruuch gsii isch. Aber wo si underwegs im Hain vo Lumbin? e Rast gmacht hett, sind d Wehe iitrette und d Mah?m?y? het undereme S?la-Bomm ( Shorea robusta ) e Bueb uf d Welt broocht, wo de Name Siddhattha obercho het. Da isch ide Nacht vom Vollmoo vom Monet Ves?kha (April/Mai) gsii. Sibe Taag spooter isch si gstoorbe und d Schwoster vo ere, d Mah?paj?pat? (Sanskrit: Mah?praj?pat?) het s Chind uufzoge. Glii noch sinere Giburt hend waisi Mane d Merkmool vom groosse Maa am Chind erchennt und gsait, as es emol en machtige Herrscher oder en erluchtete Buddha weri. Druf abe het sin Vatter iifrig druf glueget, as de Bueb verwoont werd, so as er a die schone Sache und an Luxus bunde werd, damit er e weltliche Konig weri. Mit sechzeni het er die schoni Prinzessi Yasodhar? (oder Bhaddakacc?n? oder Gop?) ghurootet. Doch isch er erst mit 29i Vatter wore. A dem Taag, wo sin Soo R?hula uf d Welt cho isch, het er sini Famili und de Palast verloo um Askeet z were.

de Askeet [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

De Grund, wiso de Siddhattha sini sorgelosi Welt verloo het, isch gsii, wel sin Vatter verbote het, as de jungi Prinz de Palast au nu fur en Moment verloo tar. Aber woner emol trotzdem usem Palast gschlichen isch, isch er zerstmol i sim Lebe emene aalte Grais und emene schweerchranke Mentsch begegnet und denn no anere Liich , wo verbrennt woren isch, samt all dene Lutt umenume, wo bruelet hend. Schlussendli het er en Asket troffe, wo trotz sinere Armuet glucklich und zfrede usgsee het. All da het em verhatschlete Prinz z denke ggee und so het er sich entschide i d Welt usezgoo um d Wooret z finde. Er isch usem Palast gfloche, het sini Hoor abgschnitte und sini furstlichi Gwander mit dene vomene Jager tuuschet und isch denn in Suude zoge, is Riich vo Magadha , woner bi verschidnige Lehrer oder Guru glebt het und isch bald glich guet oder gar besser woren as all sini Maister. Da hetten aber no nod zfride gstellt und er isch Askeet wore. Er isch denn sechs Joor ide Wildnis fudliblutt umzeoge, het fascht nunt mee ggesse und het ufem Bode gschlooffe. Dozmool isch er unterem Name S?kiyamuni (Sanskrit: ??kyamuni ?Waise Maa vode ??kya“) bekannt wore.

Doch endli het er erchennt, ass da nunt bringt. Er het erchennt, as de Korper gnueg Naarig und Schloof ubercho muess ? aber nod z vill ? wenn er wurklichi Erluuchtig will. Er het sich denn zerschtmool wider gwasche im Fluss Neranjar? (Sanskrit: Nairanjan?) und trunke und gchochte Milchriis ggesse. Druf henden sini fuuf Beglaiter verloo und hend gsait, as er versait hebi. De Siddhattha isch den usem Uurwald i d Nochi vom Dorf Uruvel? (Sanskrit: Uruvilv?; bim hutige Bodhgay? ) zoge, het sich rasiert und sini Hoor gschnitte. Denn het er sich undereme Pippal-Bomm ( Ficus religiosa ) plaziert, mit Blick geg Oste. Sechs Taag lang het er dai meditiert und isch den zu sinnere Erluuchtig cho, grad a sim 35ischte Geburtstag, aso i de ide Nacht vom Vollmoo vom Monet Ves?kha.

de Erluchtiti [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Nochdem de Siddhattha sicher gsii isch, as er au die wurklichi Erluchtig ghaa het, het er Zwiifel oberchoo, ob denn oberhopt naber sini Lehr verstoo choni. Sechs ganzi Wuche lang ischer uuschlussig gsii. Aber de Gott Brahm? hetem gsait, as nod ali Mane vollig blind saiet, sondern ases sonigi geeb, wo nu wenig Sand ide Auge hebid und er hett em befole, diesebe Lutt uufzsueche. De Siddhatta het sich denn uf de Weeg gmacht und isch em Askeet Upaka begegnet. Er isch zunem ane ggange und hettem gsait: ?Los mini Lehr, i bi de vollkommnig Erluchteti!“ De het aber nume glachet und denkt ?Sonen Dubel!“ De Siddhata isch denn witter zoge und het denn im Hirschpark Isipatana (Sanskrit: ??ipatana) vo S?rn?tha sini fuuf frueneri Beglaiter atroffe. Die hend denn doch wole wusse, wan er erchennt hebi und er het a ene zerstmool sini Lehr vode Vier Edle Woorete verchundet. Die fuuf Mane hend denn erchennt, as de Siddhattha volkomme erluchtet isch und sitem trait er de Name de Buddha (Sanskrit: ?????, buddha ?Erwachte, Erluuchtete“). De Buddha het den schnell vill Schueller gfunde und d Sangha, Gmainschaft vode Monche, isch rasch aagwachse. Unterem Schutz vom Konig Bimbis?ra vo Magadha isch s ersti Chlooster entstande. Denn isch de Buddha i sini Haimet graist und dai hend sich em sini Gguseng ?nanda, Devadatta und Anuruddha agschlosse und au sin Soo R?hula. De Devadatta isch aber nod z fride gsii, as er nu en aifache Monch soll sii und het wole s Hopt vode Sangha were. Nochdem er vergebis het versuecht sich bim Buddha iizschmaichle, het er en Elifant psoffe gmacht und de uf de Buddha losgjagt. Aber de Buddha het da uuschuldig Tier dur de bloossi Gidanke vom Woolwole besanftigt und da Tier isch denn eerfurchtig vorem abegchnuulet. Au anderi Mordaschlaag und Verluumdige hend em Buddha kan Schade gmacht.

Wo sin Vatter gstorben isch und sini Ziemuetter Mah?paj?pat? Witwe woren isch, het si wole i d Gmainschaft itrette. Aber de Buddha het kai Fraue wole, weler befurchtet het, as denn d Sangha entarti. Si hett en aber chone oberzuge und so isch de Orde vode Nonne grundet wore.

de Tod [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Wo de Buddha achtzgi gsii isch, warer fast ade Ruer gstoorbe. Obwoll er no nod ganz gsund gsii isch, het er sich witters uf Wanderschaft bigee. Im Ort P?v? het en de Schmid Cunda zum Esse iiglade und drufabe hett er en starche Ruerafall oberchoo. Er isch trotzdem witterzoge und wo si bide Stadt Kusin?ra (Sanskrit: Ku?inagara) achoo sind, het er sich erschopft zwuschet zwee S?la-Bomm glait. Mit Blick in Weste und bi volligem Biwusstsii het er sinene Schueller die letschte Aawiisige ggee. I de Nacht ? s isch wideremol Vollmoo gsii ? isch er ine tuufi Meditation gsunke und gstoorbe und is Mah?parinibb?na trette. Sini letze Wort zu sinene Schueler sind gsii: ?Tuend oi mit alem Iifer astrenge!“

Wo sini Liich verbrennt woren isch, isch en furchtbare Striit ussbroche ? d Mentsche wertet halt doch nod gschider ?, well jede gmaint het, er hebi s Aarecht uf d Reliquie vom Buddha. De Brahman Dro?a het knapp e Chrieg chone verhindere und het d Reliquie so grecht ases halt ggangen isch under de Unbelehrbare vertailt.

Ubersetzige [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

• Die Lehrreden des Buddha. Die Langere Sammlung , Digha-Nikaya . Ubers. v. Karl Eugen Neumann 4. Auflage, Beyerlein und Steinschulte, Herrnschrot 1996, ISBN 3-931095-15-0
• Die Lehrreden des Buddha. Die Mittlere Sammlung , Majjhima Nikaya . Ubers. v. Kay Zumwinkel (jetz Mettiko Bhikkhu ). Jhana, Oy-Mittelberg 2001, ISBN 3-931274-13-6
• Die Lehrreden des Buddha. Die Gruppierte Sammlung , Samyutta-Nikaya . Ubers. v. Geiger/Nyanaponika/Hecker. Beyerlein & Steinschulte, Herrnschrot 1997.
• Die Lehrreden des Buddha. Die Angereihte Sammlung , Anguttara-Nikaya . Ubers. v. Nyanatiloka . Uberarb. und hrsg. von Nyanaponika. 5. Auflage, J. Kamphausen & Aurum, Bielefeld 1993 (= Munchen 1922/23), ISBN 3-591-08218-X
• Reden des Buddha. Lehre, Verse, Erzahlungen . Hrsg. Heinz Bechert. Herder, Freiburg im Breisgau/Basel/Wien 1993, ISBN 3-451-04112-X
• Gautamo Buddha: Die vier edlen Wahrheiten. Texte des ursprunglichen Buddhismus. Hrsg. Klaus Mylius. Deutscher Taschenbuch Verlag, Munchen 1985 (dtv klassik 2166).
• Buddha. Die Reden Gotamo Buddhos. Aus der mittleren Sammlung Majjhimanikayo des Pali-Kanons. Ubers. V. K. E. Neumann, Edition Lemperz, ISBN 3-933070-86-4

Literatur [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

• Andreas Gruschke: Das Leben Buddhas . Herder, Freiburg im Breisgau 2002, ISBN 3-451-26934-1
• Hans Wolfgang Schumann: Der historische Buddha . Diederichs, Koln 1982, ISBN 3-424-00727-7
• Ulrich Schneider: Der Buddhismus. Eine Einfuhrung. Primus, Darmstadt 1997
• Thich Nhat Hanh: Wie Siddharta zum Buddha wurde. Eine Einfuhrung in den Buddhismus. dtv, Munchen 2006
• Michael Carrithers: Der Buddha. Eine Einfuhrung. Reclam, Ditzingen 1996

Belletristik [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

• Hermann Hesse : Siddhartha. Eine indische Dichtung. Fischer, Berlin 1922

Weblink [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

  Commons: Gautama Buddha  ? Sammlig vo Multimediadateie

• Abraham Velez:  Yytrag in dr Internet Encyclopedia of Philosophy (anglisch mit Literaturaagabe)
• Mark Siderits:  ?Buddha“ in dr Stanford Encyclopedia of Philosophy (anglisch, mit Literaturaagabe)
• S Lebe vom Buddha (thailandisch)
• Di letschte zeh Lebe (Jatakas) vom Buddha (illustrierti Fassig)
• Bilder vom Buddha
• S Lebe vom Buddha
• Em Siddhartha Gautama sii Dhamma, d Lehr
• Sammlig Lehrrede vom Buddhas