Suleyman I.

Suleyman I.
	Suleyman I. (Gmald, wo man em Tizian zueschribt, obbe 1530.)
Periode	Ufstiig vom Ottomanische Riich
Volle Naame	Suleyman I.
Uf ottomanischem Turkisch	??????
Uf d Walt cho	6. Novamber 1494, 27. April 1495 oder Mai 1496
Geburtsort	Trabzon
Gstorbe	7. Septamber 1566
Starbensort	vor Szigetvar
Vorganger	Selim I.
Noochfolger	Selim II.
Consort	Hurrem Sultan

Suleyman I. , ?????? ‎ / Suleym?n , gnennt ?dr Brachtigi“ und spooter ?????? ‎ / ??n?n? /?dr Gsetzgaaber‘ ^[1]; (* 6. Novamber 1494, 27. April 1495 oder Mai 1496 z Trabzon ; † 7. Septamber 1566 vor Szigetvar ) het vo 1520 bis 1566 as dr zaant Sultan vom Osmanische Riich regiert und galtet as aine vo de bedutendste Osmaneherrscher. Waared sinere Herrschaft, wo mee as vierzig Joor duurt het, isch s Osmanische Riich uf em Hoopunggt vo sinere Usdeenig und Macht gsi.

Laabe [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Wo si Vater, dr Selim I. am 21. Septamber 1520 gstorben isch, het dr Suleyman dr Droon bestiige.

Grad won er Sultan worden isch, het er e Faldzuug gege Ungarn gmacht und Schabatz , Semlin und 1521 Belgrad eroberet. 1522 het er d Insle Rhodos iignoo und het d Johanniter wo sa verdaidigt hai, lo abzie. Die hai sich 1530 uf Malta niidergloo und hai denn 1565 en Aagriff vom Suleyman erfolgriich abgweert. Im April 1526 isch er mit 100'000 Maa und 300 Kanone mo ainisch gege d Ungare zooge. Am 29. Augusthet er sa in dr Schlacht bi Mohacs gschlaage, und am 10. Septamber hai Pest und Buda (Ofe) kapituliert. Dr groosser Dail vo Ungarn isch an d Osmane gfalle, dr chliiner an d Habsburger . Us dam het sich denn spooter die oostriichisch-ungarischi Monarchii entwigglet.

1529 het dr Suleyman e dritte Faldzuug gege Ungarn gfuert, am 8. Septamber Ofe iignoo und am 27. Septamber isch er mit 120'000 Maa vor Wien gstande. Er het bi dr Belaagerig 40'000 Maa verloore und isch am 14. Oktober abzooge.

Im Osmanisch-Safawidischen Krieg vo 1532 bis 1555 het en Armee under em Groosswesir Ibrahim d Festige Erci? , Ahlat und Van iignoo und am 13. Juli 1534 die persischi Hauptstadt Tabris . Au Bagdad isch no am 4. Dezamber in dam Joor bsetzt worde und vo dort us hai d Osmane s eroberete Land organisiert.

1547 hai d Habsburger mit de Osmane e Waffestillstand fur fumf Joor abgschlosse und dr Suleyman het denn zwai Joor lang wider gege Persie Chrieg gmacht und vo 1551 wider gege Ungarn.

1566 het dr sibzigjoorig Suleyman non e Mol d Ungare aagriffe, isch aber am 5. Septamber waared dr Belaagerig vo Szigetvar gstorbe. Dr Droonfolger isch si Soon Selim II. gsi.

Innepolitik und Rachtswaase [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Dr Suleyman het Ornig gmacht in dr Staatsverwaltig. Er isch e wichdige Gsetzgaaber gsi und het drfur dr Biinaame Kanuni uberchoo. Dr Kodex vom Suleyman het vor allem s Finanz- , Stuur- und Booderacht kodifiziert und zum erste Mol au s Gwoonhaitsracht .

Die vile Chrieg hai d Staatskasse gleert und immer mee Sonderstuure si erhoobe worde. Au anderi Instituzioone wie dr Waqdf hai hoocheri Abgoobe afo verlange und e Hufe Buure hai iiri Hoof verloo und hai sich vilmol zu Bande zammegschlosse. Es het so vil Unzfriideni gee, ass 1555 dr falsch Brinz ?Mustafa“ mit 40'000 Ufstandische het chonne dur Rumelie zie.

Litratuur [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Josef Matuz: Suleyman der Prachtige (Soliman). In: Kurt Fassmann (Hrsg.): Die Großen der Weltgeschichte. Zurich 1973, Bd. 4. S. 961?977. leicht veraltet, trotzdem informativ. Besucht am 2. April 2008. (PDF-Datei; 3,11 MB)
Andre Clot: Soliman Le Magnifique. Fayard, Paris 1983, ISBN 2-213-01260-1 .
Klaus Kreiser/Christoph Neumann: Kleine Geschichte der Turkei. Reclam, Ditzingen 2003, ISBN 3-15-018669-2 ; 2. aktualisierte und erweiterte Ausgabe Stuttgart 2009.
Josef Matuz: Das Osmanische Reich: Grundlinien seiner Geschichte. Darmstadt 1985. 4. Auflage 2006. ISBN 3-534-20020-9

Weblingg [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Commons: Suleyman I. ? Sammlig vo Multimediadateie

Usfuerlige Ardikel und Bibliografii in dr Encyclopaedia of Islam
WDR ZeitZeichen Sandig vom 6. Septamber 2011, nachzuhoren im Podcast ( Site cha nume abgrueft warde ; Suche im Webarchiv ) [1] [2] Vorlage:Toter Link/medien.wdr.de (abgrueft am 6. Septamber 2011).
Illustration von Mathias van Somer von 1665: Sulthan Solyman, Turckisher Kayser ( Digitalisat )

Fuessnoote [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

↑ Dr Biinaame ?????? ‎ / ??n?n? /?dr Gsetzgaaber‘ isch erst spooter (bsundrigs im 18. und 19. Joorhundert) verbraitet gsi; lueg Mehmet ?p?irli: Lakap. Osmanlılar’da Lakap. In: Turkiye Diyanet Vakfı ?slam Ansiklopedisi. Band 27, TDV Yayını, Ankara 2003, S. 67.

Vorganger
Selim I.

Sultan und Kalif vom Osmanische Riich
1520?1566

Nochfolger
Selim II.

Da Artikel basiert uff ere fraie Ubersetzig vum Artikel ? Suleyman_1. “ vu de dutsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

[1] Dr Biinaame ?????? ‎ / ??n?n? /?dr Gsetzgaaber‘ isch erst spooter (bsundrigs im 18. und 19. Joorhundert) verbraitet gsi; lueg Mehmet ?p?irli: Lakap. Osmanlılar’da Lakap. In: Turkiye Diyanet Vakfı ?slam Ansiklopedisi. Band 27, TDV Yayını, Ankara 2003, S. 67.

[1]