De Pierre d'Ailly (* 1350 / 51 z Compiegne ; † 9. August 1420 z Avignon ) isch en franzosischer Theolog , Bischof und Kardinal gsi. Hufig wird er in de wusseschaftliche Literatur au mit sim latinische Name Petrus de Alliaco oder mit sim dutsche Name Peter/Petrus vo Ailly gnennt. Er isch en Aahanger vom Konziliarismus gsi und het s Konzil vo Konschtanz massgeblich mit beiiflusst.

Sis Labe [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Herkunft und Usbildig [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

De Pierre d’Ailly isch im 1350i in ere aagsehene Burgerfamilie z Compiegne uf d Walt cho. Ab em 1364i het er z Paris am Kolleg vo Navarra schtudiirt. Wi in dere Zit ublich, het er z erscht de Magischter in de frei Kunscht und de Wusseschaft gmacht. Im 1372 het er dann an de theologisch Fakultat schtudiirt. Im 1375 heter de baccalaureus sententiarius gmacht und en Kommentar zu de Sentenze vom Petrus Lombardus gschribe. D licentia docendi , s Racht z unterrichte, het er im 1381 ubercho und im gliiche Johr het er promoviirt und isch ab do Doktor vo de Theologii gsi.

Vo de Universitat zum Bischofsamt [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Bim grosse Abendlandische Schisma het d Universitat, zumindescht d Franzose, de Clemens VII. aaerkannt und de Pierre isch uf Avignon gschickt worde, wo er em Clemens ?d Unterwerfig vo de franzosische Nation vo de Universitat“ ^[1] het solle mitteile.
Bi de Suechi nach eme Wag, mit dem me s Schisma chonnt uberwinde, het sich d Pariser Universitat am 20. Mai 1381 eischtimmig fur d Iiberuefig vo eme Generalkonzil usgschproche und de Pierre d’Ailly het de Uftrag ubercho, de damalig franzosisch Regent, de Ludwig von Anjou vo dem Wag z uberzuge. Des isch em nod glunge, er het sogar muesse Paris verlah und het es Kanonikat z Noyon ubernoh. In dere Zit het er sich intensiv mit de Frog vom Schisma usenandgsetzt und noch im 1381 e Schrift derzu usegah, d Epistola diaboli Leviathan. Vermuetlich isch er de Erschti gsi, wo di dru mogliche Wag ufzeigt het, mit dene s Schisma het chonne uberwunde warde: d via concilii (de Wag uber es Generalkonzil), d via compromissi (de Wag uber en Kompromiss) oder d via cessionis . Wo de Ludwig Frankriich verloh het, het de Pierre wider retour uf Paris chonne und isch im 1384i Rektor vom Kolleg vo Navarra worde. Im 1389 isch er dann Kanzler vo de Universitat worde und Biichtvater vom franzosische Konig, em Karl VI. . De Nochfolger vom Papscht Clemens, de Benedikt XIII. het de Pierre d’Ailly dann am 2. April 1395 zum Bischof vo Le Puy-en-Velay gmacht. Numme oppe einehalb Johr schpoter, am 15. November 1396, het de Benedikt de Pierre zum Bischof vo Cambrai ernannt, obwohl de Herzog vo Burgund, de Philipp degage gsi isch. Will Cambrai zum Riich ghort het, het de Konig Wenzel sini Investitur muesse gah, wo am 3. April 1398 erfolgt isch. De Pierre d’ Ailly het sich dann vom 1399i bis ins 1402 us de Politik und de Diskussione um d Uberwindig vom Schisma zruckzoge und het sich um sini Diozese kummeret.

D Konzil vo Pisa und Koschtanz [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Bim Konzil vo Pisa , wo im 1409 en erschte Aalauf gno orde-n-isch, ums Schisma z uberwinde, het de Pierre zwar teilgnoh, aber kei grossi Rolle gschpilt. Me het derte de Alexander (V.) zum Papscht gwahlt und ghofft so s Schisma z uberwinde, will di Papscht vo Rom und Avignon den Papscht nod anerkennt hei und au poltisch vo verschidnige Herrscher unterschtutzt worde sind, isch s Konzil vo Pisa en Fehlschlag gsi und d Chile het plotzlich dru konkuriirendi Papscht gha. De Nachfolger vom Alexander isch dann de Johannes (XXIII.) worde, wo de Pierre d’Ailly im 1411i zum Kardinal ernannt het und im 1413i zum Legat fur Dutschland und d Niderlande . Im November 1414 het dann s Konzil vo Konschtanz aagfange, bi dem de Pierre e herusragendi Schtellig gha het. Bi allne dru grosse Themene, wo s Konzil het welle lose, isch er massgeblich beteiliget gsi, an de causa unionis, de causa fidei und de causa reformationis. Er het massgeblich zum Schturz vom Johannes bitrait, het d Verhor vom Jan Hus gleitet und isch Mitglid vo de Reformkommission gsi, wo vom August 1415 bis zum Sommer 1417 taget hat. In dere Zit het er au sini wichtigschti Schrift veroffentlicht, s Tractatus super reformatione ecclesiae . De noi gwahlti Papscht Martin V. het s Konzil im April 1418 beendet, d Frog vo de Refom vo de Chile, wo im Piere d’Ailly so wichtig isch gsi, isch nod glost worde. De Martin het de Pierre nach em Konzil zum papschtliche Legat vo Frankriich ernannt, so isch de Pierre d’Ailly uf Avignon gange, wo-n-er am 9. Auguscht 1420 gschtorbe-n-isch.

Werch [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

• Destructiones modorum significandi (vor 1400, au em Thomas Maulfelt zuegschribe)
• Super libros metheororum: de impressionibus aeris (druckt ohni Ortsaagab 1504)
• Quaestiones zur Sphaera mundi vom Johannes de Sacrobosco, druckt Paris 1468
• Quaestiones super libros sententiarum cum quibusdam in fine adjunctis (druckt Straßburg 1490)
• Tractatus de materia Concilii generalis (ca. 1403)
• Tractatus vel capita agendorum in concilio generali de reformatione ecclesiae (ca. 1409)
• Tractatus et sermones (druckt Straßburg 1490)
• De Ecclesia, conciliis generalis et summi Ponitificis auctoritate (1416)
• Imago mundi
• Concordantiae astronomiae cum theologia necnon historicae veritatis narratione (druckt Augschburg 1490)
• De quattuor gradibus scalae spiritualis

Literatur [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

• Marguerite Chappuis: Le traite de Pierre d’Ailly sur la Consolation de Boece, Qu. 1 . Amsterdam: Gruner, 1993 (= Bochumer Studien zur Philosophie, 20)
• Olaf Pluta (Hg.): Die philosophische Psychologie des Peter von Ailly : ein Beitrag zur Geschichte der Philosophie des spaten Mittelalters. (= Tractatus de anima ). Amsterdam: Gruner 1987. (Bochumer Studien zur Philosophie; Bd. 6) ISBN 90-6032-275-4 * Klaus D. Dutz u. Peter Schmitter (Hg.): Fallstudien zur Historiographie der Linguistik: Heraklit, d’Ailly und Leibniz. 2., durchges. Aufl. Munster: Inst. fur Allg. Sprachwiss. 1985. ISBN 3-89083-502-3
• Bernard Guenee, Entre l’Eglise et l’Etat: quatre vies de prelats francais de la fin du Moyen Age , Paris, 1987
• Gilbert Ouy: Le recueil epistolaire autographe de Pierre d’Ailly et les notes d’Italie de Jean de Montreuil, Cambrai 940, Vat. Reg. Lat. 689A, Vat. Reg. Lat. 1653. Amsterdam 1966 (= (Umbrae codicum occidentalium; 9)
• Bernhard Meller: Studien zur Erkenntnislehre des Peter von Ailly. Beigefugt: Aillys Traktat de materia concilii generalis. Freiburg: Herder 1954. (Freiburger theologische Studien; 67)
• Paul Tschackert: Peter von Ailli: Zur Geschichte des grossen abendlandischen Schisma und der Reformconcilien von Pisa und Constanz. Gotha 1877, Ndr. Amsterdam 1968
• Ansgar Frenken:  PETRUS von Ailly. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 7, Herzberg 1994, ISBN 3-88309-048-4 , Sp. 320?324.

Einzelnochwiis [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

1. ↑ Meller, S. 3., im Original uf Dutsch

Weblink [ andere | Qualltaxt bearbeite ]