Dr
Paul Jauch
(*
10. Sebdembr
1870
z Schwennenga, heit:
Villenga-Schwennenga
; †
22. Juni
1957
en
Enenga ondr dr Achl
) isch a deitscher Zoichner ond Moler us-em Schwobalendle gwaa.
Dr Paul Jauch kommt am 10. Sebdembr 1870 em
wirdabergischa
Schwennenga uf d Welt. Sei Vaddr ischt a Uhraschildermoler, ond au scho em sella sei Vaddr ond sei Graußvaddr hend des Handwerk betriiba. Em Paule seine Vorfahra vo dr Muadr ihrer Seit stammet vo Enenga ondr dr Achl her. Zamma hend-se fenf Kendr, ond dr Paul isch dr zwoiteldescht vo-nen. Scho en seira Kendheit zeigt’r a grauß Talent zom Bildrmola. Drom dat’r sich au am gernschda noch seira Schualzeit uf dr Kunschtakademii zom Moler ausbilda lau. Weil’r abr scho bald em Aldr vo fenf Johr sein Vaddr vrlora hot, war des fir sei Muadr an Luxus, wo-se sich et leischda ko. So schickt s-en halt e-na Lehr zo-ma Dekorazionsmoler noch Roddaburg ob dr Tauber.
Em Paul Jauch sei Haus hentrem Enenger Hoimetmuseom en dr Eitlenger Stroß 5, heit s Paul-Jauch-Museom
Als Gsell macht sich dr Paul Jauch uf d Wandrschaft ond fendet Ostellonga bei Handwerksbetriib en
Stuegert
, z
Mincha
, z
Genf
ond en
Zirich
. En seira Freizeit zuit’s-en naus en d Nadur. Emmr drbei hot’r an Zoichablock ond an Haufa Bleistift. S dauret au et lang, bis’r mit selle Hobby-Arbeida Ufseha bei de Fachleit erregt. Dia wellet des grauße Talent ferdra ond sorget drfir, dass dr Paul Jauch 1913 beim wirdabergischa Konschtvorei en Stuegert sei erschda Ausstellong kriagt. Des viile Lob, wo deet uf-en neiprasslet, befliiglet-en en seine Gedanka, sei Stell als Dekorazionsmoler ufzgaa ond a freischaffendr Kinschtler zo werra.
Noh em gleicha Johr zuit’r mit seira Muadr ond zwoi Schwestra vo Villenga noch Enenga om, wo sei Muadr s eldrliche Haus en dr Eitlenger Stroß 5 g’erbt hot. Zwar molt dr Paul Jauch emmr amol wiidr au Eelbilder ond Aquarell, abr sei eigentlicha Begabong siht’r em Zoichna. Wia zo selle Zeida, wo-nr des noh als Steckapferd gmacht hot, fendet’r emmr noh seine meischde Motiv en dr freia Nadur. Au dr Hausberg vo Enenga ond
Reitlenga
, d
Achl
, fendet mr oft uf seine Bildr, emmr wiidr vo-ma andra Blickwenkl aus gsaa.
Am 9. Sebdembr 1940 ? oin Dag vor-em Paul Jauch seim 70. Geburtsdag ? wirdigt-en dr
Gmoidrot
vo Enenga, dass’r mit seine Bildr ondr andrem au deam Nama vo seira Wahlhoimet zo meh Ehra vrholfa hot, ond bschliaßt, ara nuia Stroß da Nama ?Paul-Jauch-Weag“ zo gaa. Weil seller Enenger Kinschtler mit seine Bildr fascht emmr a graußa Vorbondaheit mit seira Hoimet zeigt, probiiret em Dridda Reich d Nazis hartneckich, da Paul Jauch fir ihr Ideologii zo gwenna. Der abr erteilt-en a Abfuhr.
Bsondrs begeischdret vom Jauch seine Werk ischt sell jonga Enenger Lehrere Emilie Krebs. Dui begleidet-en emmr efders bei seine Konschtwanderonga, bis schliaßlich zwischa deane zwoi dr Fonka ibrschbrengt ond se a Paar werret. 1942 heiradet-se en dr Enenger Andreaskirch.
Em Johr 1950 organisiirt d Gmoid Enenga zom Jauch seim 80. Geburtsdag a riisiga Ausstellong, wo Bildr vo-nem us alle seine Schaffensperioada zeigt. Dr Gmoidrot dat-en au gern zom Enenger Ehrabirger ernenna, abr des will dr Paul Jauch et. Trotzdem wuud-am em hoha Aldr noh a bsondra Ehr zodoil: Dr Werner Jackh, dr Chef vom Stuegerter Silbrburg-Vorlag, will a Buach em Großformat mit Gedicht ond Briaf vom
Eduard Morike
rausbrenga ond dr Paul Jauch soll do drzua de passende Zoichnonga beisteira. Mr woiß jo, dass’r scho emmr a graußr Bewondrer vo sellem Dichtr gwaa ischt ond em Lauf vo seim Leaba an Haufa Staziona erwandret hot, wo sich dr Morike beruaflich a Zeitlang ufghalda hot. Viil hot’r do drvoo mit-em Bleistift feschtghalda ond noh so wiidrgaa kenna, wia’s dr Morike mit oigne Auga gseha hot. Am meischda freit’r sich ibr des Lob vo dr Fanny Hildebrand, em Morike seira Dochtr, wo-nem sait, ihr Vaddr dat sich arg fraia, wenn’r des seha kennt.
Am 22. Juni 1957 schliaßt dr Paul Jauch em Altr vo 86 Johr seine Auga fir emmer. Sei ledschda Ruah fendet’r uf-em Friidhof vo Enenga.
Am 15. Dezembr 1983 hot d Emilie Jauch d Paul-Jauch-Stiftong ens Leaba gruafa, wo sein gesamda kinschlerischa Nochlass vrwaldet. Do druss ischt a baar Johr schbater s Paul-Jauch-Museom en dr Eitlenger Stroß 5 (em ehemaliga Wohnhaus) entstanda, wo vom Freindeskreis Paul Jauch e. V. betriiba wuud. Zom oogucka geit’s en sellem Haus ondr andrem neaba-ma Haufa Zoichnonga, Aquarell, Eelbilder ond Skizza au noh Briaf, wo dr Jauch gschriiba ond kriagt hot.
Z Enenga geit’s an Paul-Jauch-Weag ond em Stadtdoil Schwennenga vo Villenga-Schwennenga a Paul-Jauch-Stroß.
- Gabriele Karus:
Eningen ? Portrait der Achalmgemeinde
, Verlag Harwalik, Reutlingen, 1990, S. 305 bis 307,
ISBN 3-921638-26-7
- Am frisch geschnittenen Wanderstab
, a Buach em Großformat mit 88 Bilder vom Paul Jauch ond ama Haufa Gedicht ond Briaf, wo dr Morike gschriiba hot, Silberburg Verlag Werner Jackh, Stuttgart, 1956