Oboe

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialakt-Enzyklopedy
Oboe
angl. , ital:   oboe
Klassifikation Erofoon
Holzbloosinstrumant
mit Dobbelroorblatt
Donumfang
Verwandti Instrumant Musette , Oboe d’amore , Anglischhorn , Baritonoboe , Heckelphon , Fagott

D Oboe (fruener Hoboe ) isch e Holzbloosinstrumant mit eme Dobbelroorblatt . Dr Naame chunnt vom franzoosische hautbois , das bedutet obbe ?hoochs oder luts Holz“. Si w'rde vilmol us Grenadill-, Buchsbaum- oder Ebeholz gmacht.

Ufbau und Funkzioon [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

D Dail vo dr Oboe [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

D Oboe isch obbe 65 Santimeter lang. Iire Korper bestoot us drei Dail. Die warde zammegsteckt und oobe druf steckt ma s sogenannte Roor, wo ma drin iine bloost.

D Mechanik isch eender kompliziert und s goot manggisch obbis kaput draa. D Doonlocher warde mit Klabbe uf oder zudeckt, zum Dail dirakt mit em Finger, zum Dail uber Heebel. Es git e Hufe Verbindige zwusche de ainzelne Klabbe und die muess ma mit chliine Schruubli richdig iistelle, was gueti Fachkenntnis forderet.

D Erzuugig vom Doon [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Dr Doon wird mit eme Dobbelroorblatt erzugt. Ma nimmts zwusche d Libbe und bloost mit groossem Druck zwuschene duure. Im Korpus bildet sich e sogenannti Luftsuule. Wemm ma d Klabbe uf oder zue duet, wird die verchurzt oder verlengeret und mit dr Lengi vo dr Walle anderet sich dr Doon: er wird hoocher oder diefer. Usser em Grunddoon c git s alli graade und ungraade Ooberdoon . Mit ?Stellschruubli“ cha ma d Klangkwalideet und d Intonazioon verandere. Im Barock het d Oboe e Doonumfang vo zwai Oktave ghaa, vom c' bis zum c'''. Bi dr modarne Oboe foot dr Doonumgang maistens bim chliine b, bim chliine a oder bim chliine h aa und goot bis zum f''' oder b''' [1] , aber au hoocheri Doon si mooglig mit dr sogenannte Bisstechnik.

Schwiirigkait [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

D Oboe het dr Ruef vom ene Instrumant, wo s vsundrigs schweer isch es z spiile. Im Guinness-Buch der Rekorde vo 1989 wird d Oboe naben em Waldhorn as schwiirigsts Instrumant ufgfuert.

Oboeninstrumant [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Es git verschiideni Arte vo Oboe. In Oiropa si bsundrigs bekannt:

Oboekonzart [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Zu de bekannte Oboekonzart ghoore:

  • J. S. Bach : BWV 1053 und 1055 (baidi fur Oboe d’amore ), BWV 1056 (Oboe), BWV 1060 (Oboe und Violine )
  • Alessandro Marcello: Konzart fur Oboe und Orchester d-Moll
  • Wolfgang Amadeus Mozart : Konzart fur Oboe und Orchester C-Dur KV 314
  • Joseph Haydn : Konzart fur Oboe und Orchester C-Dur Hob VIIg:C1 (s sich aber nid sicher ass es vom Haydn isch)
  • R. Vaughan Williams: Konzart fur Oboe und Striicher a-Moll (1944)
  • R. Strauss : Konzart fur Oboe und chliises Orchester D-Dur
  • Bohuslav Martin?: Konzart fur Oboe und chliises Orchester (1955)
  • Frigyes Hidas: Konzart fur Oboe und Orchester (1952)
  • Bruno Maderna: Konzart fur Oboe und Kammeransambel (= 1. Oboekonzart; 1962); 2. Oboekonzart (1967); 3. Oboekonzart (1973)

Anderi Komponiste, wo fur d Oboe gschriibe hai, si dr Georg Friedrich Handel , wo d Oboe s Lieblingsinstrumant von em gsi isch, und dr Antonio Vivaldi .

Nid klassischi Muusig [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

D Oboe wird manggisch au im Dschaas und in dr Rock- und Popmuusig iigsetzt. Dr Dschaasspiiler Jean-Luc Fillon het d Oboe und s Anglischhorn brucht. Au dr Saxofonist Yusef Lateef spiilt manggisch uf dr Oboe und au dr Paul McCandless vo dr Grubbe Oregon isch as Oboist bekannt.

Im Rock het dr Peter Gabriel uf verschiidene vo Genesis uf verschiidene Blatte uf dr Oboe gspiilt ( Nursery Cryme 1971, Foxtrot 1972, Selling England By The Pound 1973, The Lamb Lies Down on Broadway 1974). Au Roxy Music bruche d Oboe immer wider. seit den Anfangen regelmaßig eingesetzt. In dr Popmuusig get dr Art Garfunkel (im Lied Bright Eyes , 1979, Komp. Mike Batt ) und Tanita Tikaram (im Lied Twist in My Sobriety , 1988) d Oboe iigsetzt und dr Pe Werner in Blaue Stunde .

In dr Milidaarmuusig isch d Oboe lang s fuerende Instrumant gsi. Bis zum Aafang vom 20. Joorhundert het s dr Offiziersrang Hautboist bzw. Stabsoboist gee fur e Laiter vom ene Muusigkor .

Bekannti zitgenossischi Oboiste [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Bekannti zitgenossischi Oboiste si dr Albrecht Mayer und dr Hansjorg Schellenberger (Berliner Philharmoniker), dr Francois Leleux, dr Thomas Indermuhle, dr Emanuel Abbuhl, dr Burkhard Glaetzner, dr Lajos Lencses, dr Ingo Goritzki, d Marie Wolf (Concentus Musicus Wien) und dr Heinz Holliger .

Fuessnoote [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

  1. Tonumfang. Abgruefen am 26. September 2012 .

Litratuur [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Weblingg [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

  Commons: Oboe  ? Sammlig vo Multimediadateie
Da Artikel basiert uff ere fraie Ubersetzig vum Artikel ? Oboe “ vu de dutsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.