Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialakt-Enzyklopedy
E
Magnet
(
altgriech
.
λ?θο? μ?γνη?
lithos magnes
?Stai us
Magnesia
‘, vgl. s Mineral
Magnetit
) isch e Korper, wo bestimmti anderi Korper
magnetisch
aaziet oder abstoosst. Die magnetische Aaziejig oder Abstoossig isch e grundlegends Naturfenomeen.
D Richdig und Sterki vo de magnetische Chreft cha ma mit
Faldlinie
aaschaulig daarstelle. E Magnet verursacht e Magnetfald, wo au dur in duurestroomt. D Oberflecheberiich, wo s maiste vom Magnetfald duurefliesst, haisse d Pol vom Magnet; d Konvenzion hute isch, ass d Faldlinie am ?Sudpol“ (maistens gruen daargstellt) in dr Magnet iinestroome und am ?Nordpol“ (rot) uusechomme. D
Richdig vom Magnetfald
isch dur d Chraftwirkig uf e
Broobmagnet
definiert.
Magnetischi Monopol
, also ainzelni Nordpol ooni Sudpol oder Sudpol ooni Nordpol, si spekulativ und ma het sa bis jetz experimentell nid chonne noochwiise. Zwar het ma in noijere Experimant
[1]
[2]
Strukture, wo aanlig wie Monopol si, in bestimmte Festkorper noochgwiise; si chomme aber nume in Baarli vor und ma cha sa zwar als Kwelle vo dr
Magnetisierig
aaluege, aber nit vom
Magnetfald
salber.
Au e Hufe
Gstai
hai magnetischi Aigeschafte. S
Magnetfald vo dr Arde
, wo sich d
Kompassnoodle
noch em usrichde, entstoot aber nume zum ene chliine Dail dur sonigi magnetisierti Gstai in dr
Ardchruste
, sondern dur Stroomige vo Materie wo
elektrisch
laitet, also konkreti, makroskopischi Stroom, witer im Innere vom Blaneet.
Ma underschaidet die Arte vom Magnetismus:
- Diamagnetismus
: Diamagnet magnetisiere sich im ene extarne Magnetfald eso, dass s Magnetfald in iirem Innere proporzional zur Sterki vom ussere Magnetfald schwecher wird.
- Paramagnetismus
: Paramagnete hai nume so lang e Magnetisierig, wo vo Null verschiide isch, wie si sich im ene extarne Magnetfald befinde.
- Ferromagnetismus
: Ferromagnete verursache antwaader salber e statischs Magnetfald oder si warde vom ene Pol, sig s e Nord- oder e Sudpol, vom ene ussere Magnetfald aazoge.
- Antiferromagnetismus
: Bi Antiferromagnete kompensiere sich die magnetische Momant vo de Atom uber dr ganz Kristall exakt.
- Ferrimagnetismus
: Bi Ferrimagnete kompensiere sich die magnetische Momant vo de Atom uber dr ganz Kristall nume zum Dail.
- Klaus D. Linsmeier, Achim Greis:
Elektromagnetische Aktoren. Physikalische Grundlagen, Bauarten, Anwendungen.
In:
Die Bibliothek der Technik, Band 197.
Verlag Moderne Industrie,
ISBN 3-478-93224-6
- Hans Fischer:
Werkstoffe in der Elektrotechnik.
2. Uflaag, Carl Hanser Verlag, Munchen Wien, 1982,
ISBN 3-446-13553-7
- Horst Stocker:
Taschenbuch der Physik.
4. Uflaag, Verlag Harry Deutsch, Frankfurt am Main, 2000,
ISBN 3-8171-1628-4
- Das grosse Buch der Technik.
Verlag fur Wissen und Bildung, Verlagsgruppe Bertelsmann GmbH, Gutersloh, 1972
- Gunter Springer:
Fachkunde Elektrotechnik.
18. Uflaag, Verlag ? Europa ? Lehrmittel, Wuppertal, 1989,
ISBN 3-8085-3018-9
- Horst Kuchling:
Taschenbuch der Physik.
4. Uflaag, Verlag Harry Deutsch, Frankfurt am Main, 1982
- Johannes Cruger:
Schule der Physik: als Anleitung zur Anstellung einfacher Versuche
(Buch von 1870)
Google Books onlain
- ↑
D. J. P. Morris et al:
Dirac Strings and Magnetic Monopoles in Spin Ice
(anglisch)
- ↑
Spiegel Online:
Forscher entdecken lang gesuchte Magnetismus-Exoten
, 4. Septamber 2009.