d Irminsul, wie si vo germanische Noihaide dargstellt werd.
Detail vom Chrutzabnaamrelief bi de Externstai, wo ageblich e knickti Irminsul darstele soll.
D
Irminsul
isch e kultischi Suul gsii, wo de
Karl de Grooss
ane 772 im Chrieg gege di haidnische
Sachse
zerstort het.
Noch de mittelalterliche Quele isch de Karl de Groossi ane 772, noch dem er d
Eresburg
eroberet het, mit siim Heer zonere Irminsul cho, woner denn kabutt ghaue het. Druf abe isch er mit em Heer a d
Weser
choo. Di verschidnige Quele bischriibet d Irminsul as e bruemts Hailigtum (
fanum
), Hain (
lucus
) oder Idol (
idolum
).
Ahand vo de verschidnige Bricht cha de gnaui Standort vo de Irminsul nod bistimt were. Allerdings het de Chronist
Thietmar von Merseburg
irrtumlich gschribe, as die Irminsul uf de Eresburg gstande sai. Meriri Quele schriibet au, as nochere lange Trochni plotzli vill Wasser us de Erde gsprudlet sai, nochdem d Irminsul zerstort wore sai. Au soll de Karl de Groossi ageblich e Gold- und Silberschatz erbuutet haa.
Ahand vo mittelalterliche
Glosse
cha gschlosse were, ass es meriri Irminsuule ggee het. Zodem isch da Wort au i anderne Tielekt oberliferet. Gnoieri Agoobe ober d Irminsul gitt de
Rudolf vo Fulda
:
?Truncum quoque ligni non parvae magnitudinis in altum erectum sub divo colebant, patria eum lingua Irminsul appellantes, quod Latine dicitur universalis columna, quasi sustinens omnia.
Si vereered au underem frai Himel e senkrecht uufgrichtete Bommstamm mit ere nod gringe Groossi, wo si i ere Muettersprooch ,
irminsul
‘ gnennt hend, wa uf latiinisch ,
columna universalis
‘ (dtsch.
All-Suule
) haisst, as ob si gwossermaase s All traagi.“
S Zugnis vom Rudolf vo Fulda git vermuetli e korrekti Vorstelig wider. D Irminsul isch drum as e Form vonere Weltsuul azluege, wie si i verschidnige Kulture weltwiit vorchunnt. S werd au agnoo, as e mogliche Zamehang mit de
Jupitergigantesuule
bistoot, wo i de
Roomerziit
bsunders i de romische Provinz
Obergermanie
uufgstellt wore sind. Au e Zamehang mit de nordische Vorstelig vom Weltebomm
Yggdrasill
werd vermuetet.
Ahand vo mittelalterliche
Glosse
werd dutli, as
irminsul
e Bizaichnig vonere kultische Suule isch, wo a verschidnige Platz errichtet woren isch. De Name isch e Zamesetzig mit em germanische Wort
irmin-
≫gross, gwaltig≪ isch, d Biduutig aso ≫gwaltigi Suule≪. As de Name de Gottername
Irmin
enthalte soll, isch us sproochliche Grund nod woorschindli.
I
noihaidnische
Chraise und au i popularwosseschaftliche Buecher werd bhoptet, as d Irminsul ufem Bild vo de Chrutzabnaam bi de
Externstai
abbildet sai. Underhalb vom Chrutz isch e Maa abbildet, wo ufere knickte Palme stoot. Un die Palme werd au hutt no vo villne as e knickti Irminsul interpretiert, as e Zaiche, as s
Chrestetum
ober s Haidetum gsigt heb. Vili
germanischi Noihaide
bruuched drum d Irminsul as e Symbol und Chennzaiche vo erer Organisatio, wobii d Metapher vom Widerufrichte vom Haidetum demit verbunde werd.
- Heinrich Beck et al. (Hrsg.):
Reallexikon der Germanischen Altertumskunde
; de Gruyter, Berlin/New York 1994. Artikel Irminsul, p. 504-506.