Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialakt-Enzyklopedy
Blaise Pascal
Dr
Blaise Pascal
(*
19. Juni
1623
z
Clermont-Ferrand
; †
19. August
1662
z
Baris
) isch e
franzosische
Mathematiker
,
Physiker
,
Literat
und katholische
Philosoph
gsi.
Er het en Abhandlig uber d Cheigelschnitt gschriibe, won er din dr Satz vom Pascalsche Sachsegg entwigglet. Er het an ere Rachemaschine gschafft, 1647 s Gsetz vo de kommunizierende Rohre entdeggt und dr Luftdruck. Er het sich mit Zykloid abgee, dr Kombinationslehr und dr Wohrschiinligkeitsrachnig. 1654 het er sich under em Iifluss vo de Janseniste ins Chloster Port-Royal zruggzooge. Er het sich uf dr Site vo de Janseniste in deren ihrem Striit mit de Jesuite engagiert. Siini satirische Polemike si under em Ditel
≪Provinciales, ou Lettres de Louis de Montalte a un provincial de ses amis et aux R. R. PP. Jesuites sur la morale et la politique de ces peres≫
(as ≪Lettres Provinciales≫ bekannt, uf Dutsch ≪Provinzler[briefe], oder Briefe von L. de M. an einen befreundeten Provinzler sowie an die Jesuiten uber die Moral und die Politik dieser Patres≫) und hai groosses Ufsehe erregt. Siini ≪Pensees≫ het er nie ferdig gschriibe und si si noch siim Dod vo de Janseniste as
Pensees sur la religion et autres sujets
(dutsch ≪Gedanken uber die Religion und andere Themen≫) veroffentligt worde.
Scho zu siiner Zit hai d Lut dr Glauben und s Wusse drennt. Dr Pascal het in siim Labe und Wark s Brinzip vo dr Einheit vo allem Sii verdrate. Fur ihn het d Beschaftigung mit naturwusseschaftlige Broblem und au mit philosophische und theologische Frooge kei Widerspruch bedutet; alles het ihm ghulfe siini Kenntniss z verdiefe. Si Wohrnahmig vo dr ≪intelligence/raison du coeur≫, ass dr Verstand und s Harz zsamme d Grundlag fur s menschlige Erkenne siige, wird vo siine Aahanger as visionar aagluegt.
