wie dr Konig Albracht im 1308i z Windisch todt worden isch
De
Albrecht I.
(* Juli
1255
z
Rhiifalde
; †
1. Mai
1308
z
Konigsfalde
(
Windisch
) isch unterem Name
Albrecht V.
Graf vo
Habsburg
gsi, unterm Name
Albrecht I.
sit em 1282i Herzog vo
Oschtriich
und de
Steiermark
und ab em 1298i Konig vom
Heilige Romische Riich
. Er isch vo sim
Neffe
, em
Johann vo Schwobe
ermordet worde.
De Albrecht isch us de Familie vo de Habsburger gsi, wo ihri Schtammburg uf de
Habsburg
im hutige
Aargau
gha hei. Er isch de altschti Sohn vom
Rudolf I. vo Habsburg
und sinere Frau, de
Gertrud Anna vo Hohebarg
gsi. Wo de Rudolf in de
Schlacht uf em Marchfald
gage de
Ottokar II. P?emysl
gwunne het, het er im 1282i de Albrecht zame mit sim Brueder
Rudolf
zum Herzog vo Oschtriich und de Steiermark gmacht. De Albrecht het de Rudolf mit ere Erbteilig, wo in de
Rhiifalder Husordning
isch feschtglagt worde, derzu brocht, dass de Albrecht eleige Herzog vo Oschtriich und de Steiermark isch worde, de Rudolf het dodefur de Aargau und di vorderoschtriichische Gebiet in Sudweschtdutschland verschproche ubercho, aber ebe numme verschproche. Wo de Rudolf im 1290i gschtorben isch, het de Albrecht allei d Bsitzige chonne verwalte. Er het sich schnell unbeliebt gmacht, wil er versuecht het, de iiheimisch Adel zruckzdange und dodefur sini schwabische Verbundete z schtarke. So het er Ufschtand in de Steiermark (1291) und z Oschtriich (1295) provoziirt und es isch sicher kein Zuefall, dass de Schwiizer Mythos vom
Wilhelm Tell
mit em Rutlischwur und em Gesslerhuet im 1291i schpilt.
De Vater vom Albrecht, de Rudolf, het versuecht, sin Sohn zum Mitkonig zmache, in de Absicht s Konigtum fur d Habsburger erblich z mache, aber d
Kurfurschte
hei sich in de Mehrheit degage gschtellt. Wo de Rudolf dann im 1291 geschtorbe-n-isch, hei d Kurfurschte nod de Albrecht gwahlt, sondern im 1292i de
Adolf vo Nassau
. De Albrecht het sich nod in Politik vom Riich iigmischlet, au wil er mit de Ufschtand vo Adlige z Oschtriich gnueg z due het gha. Wo de Adolf vo Nassau im 1298i abgsetzt worde-n-isch, isch dann de Albrecht zu sim Nochfolger gwahlt worde. De Adolf isch noch im gliiche Johr in ere Schlacht gage d Habsburger gfalle. De Albrecht het Striitigkeite mit Frankriich und Bohme chonne bilage. Mit de Kurfurschte am
Rhii
het er wage sinere Machtpolitik fur d Habsburger kei Frunde gha und vom Papscht
Bonifatius VIII.
het er erscht nach grosse Zugschtandnis im 1303 d Anerkennig ubercho. So het es de Albrecht gschafft, grossi Gebiet z Mitteleuropa unter habsburguschi Kontrolle z bringe, aber er isch au immer wider uf Widerstand gschtosse und sini Plan hei Ruckschlag erlitte.
Zum Verhangnis worde isch im aber e familieinterni Usenandersetzig. Di in de
Rhiifalder Husordning
sim Brueder Rudolf zugschtandne Gebiet het dem sin Sohn und Erb, de Johann vo Schwobe beaaschprucht. De Albrecht het aber dodervo nud welle ghore und het de Johann immer wider vertroschtet. De Johann hat us dem Grund e Verschworig aazettlet und zame mit de Freiherre
Rudolf vo Wart
,
Rudolf vo Balm
,
Walter vo Eschebach
und em
Konrad vo Tegerfald
de Albrecht, wo uf em Wag vo
Bade
zu sinere Frau uf Rhiifalde isch gsi, umbrocht. Wage dem
Mord
het de Johann de Biname
Parricida
ubercho, was eigentlich
Vatermorder
heisst.
Zum Gedenke an de Albrecht het sini Frau Elisabeth s
Chloschter Konigsfalde
gschtiftet. Iiri Dochter
Agnes
isch doort d Leiterin vom Konvant vo de Klarisse woorde.
- Constantin von Wurzbach:
Albrecht I., deutscher Kaiser
.
Nr. 7. In:
Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich.
Bd 6. Verlag L. C. Zamarski, Wien 1856?1891, S. 137 (uf
Wikisource
).
- Franz Xaver von Wegele:
Albrecht I. (romisch-deutscher Konig)
. In:
Allgemeine Deutsche Biographie
(ADB). Band 1, Duncker & Humblot, Leipzig 1875, S. 224?227.
- Adolf Gauert:
Albrecht I..
In:
Neue Deutsche Biographie
(NDB). Band 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953,
ISBN 3-428-00182-6
, S. 152?154.
- Franziska Halg-Steffen:
Albrecht I.
In:
Historisches Lexikon vo dr Schwiiz
.