in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
|
|
| Algemeen
|
| Naam
,
simbool
,
getal
|
telluur, Te, 52
|
| Chemiese reeks
|
metaalagtiges
|
| Groep
,
periode
,
blok
|
16
,
5
,
p
|
| Voorkoms
|
|
| Atoommassa
|
127.60
(3)
g/mol
|
| Elektronkonfigurasie
|
[
Kr
] 4d
10
5s
2
5p
4
|
| Elektrone
per
skil
|
2, 8, 18, 18, 6
|
| Fisiese eienskappe
|
| Toestand
|
vastestof
|
| Digtheid
(naby
k.t.
)
|
6.24 g/cm³
|
| Vloeistof
digtheid
teen
s.p.
|
5.70 g/cm³
|
| Smeltpunt
|
722.66
K
(449.51 °
C
)
|
| Kookpunt
|
1261
K
(988 °
C
)
|
| Smeltingswarmte
|
17.49
kJ/mol
|
| Verdampingswarmte
|
114.1
kJ/mol
|
| Warmtekapasiteit
|
(25 °C) 25.73 J/(mol·K)
|
Dampdruk
| P
/Pa
|
1
|
10
|
100
|
1 k
|
10 k
|
100 k
|
| teen
T
/K
|
|
|
(775)
|
(888)
|
1042
|
1266
|
|
| Atoomeienskappe
|
| Kristalstruktuur
|
trigonaal
|
| Strukturbericht-kode
|
A8
|
| Ruimtegroep
|
P3
1
21 nommer: 152/154
|
| Oksidasietoestande
|
±2,
4
, 6
(matige
suur
oksied)
|
| Elektronegatiwiteit
|
2.1 (
Skaal van Pauling
)
|
| Ionisasie-energiee
|
1ste: 869.3
kJ/mol
|
| 2de: 1790 kJ/mol
|
| 3de: 2698 kJ/mol
|
| Atoomradius
|
140
pm
|
| Atoomradius
(ber.)
|
123
pm
|
| Kovalente radius
|
135
pm
|
| Van der Waals-radius
|
206
pm
|
| Diverse
|
| Magnetiese rangskikking
|
nie-magneties
|
| Termiese geleidingsvermoe
|
(300 K)
(1.97–3.38)
W/(m·K)
|
| Spoed van klank
(dun staaf)
|
(20 °C) 2610
m/s
|
| Young se modulus
|
43 GPa
|
| Skuifmodulus
|
16 GPa
|
| Massamodulus
|
65 GPa
|
| Mohs se hardheid
|
2.25
|
| Brinell hardheid
|
180 MPa
|
| CAS-registernommer
|
13494-80-9
|
| Vernaamste isotope
|
|
|
Portaal
 Chemie
|
Telluur
, is 'n
chemiese element
met simbool Te (
Latyn
Tellurium
) en
atoomgetal
van 52. Dit is 'n bros silwerwit metaalagtige element met die voorkoms wat ooreenstem met die van
tin
. Telluur is chemies verwant aan
seleen
en
swael
. Telluur word hoofsaaklik gebruik in
legerings
en in
halfgeleiers
.
Telluur is 'n uiters seldsame element (die negende skaarsste element op aarde. Dit val in dieselfde chemiese familie as
suurstof
,
swael
,
seleen
en
polonium
.
Telluur in 'n
kristallyne
vorm is silwerwit en in die suiwer vorm het dit 'n metaalglans. Dit is 'n bros metaalagtige element wat maklik tot poeier gemaal kan word. Amorfe telluur word verkry deur telluursuur (Te(OH)
6
). Die amorfe aard van hierde vorm word egter bevraagteken en sommige wetenskaplikes reken dat dit eerder 'n mengsel van fyn kristalle is.
Telluur is 'n p-tipe
halfgeleier
wat 'n groter geleidingsvermoe in sekere rigtings toon afhangende van die atoombelyning. Chemies is dit verwant aan seleen en
swael
. Die geleidingsvermoe van die materiaal word effens hoer as dit aan lig blootgestel word (
fotoelektriese effek
).
Dit kan met
koper
,
goud
,
silwer
,
tin
en ander metale gedoop word. In sy gesmelte toestand is telluur korrosief ten opsigte van koper,
yster
en
vlekvrye staal
.
Telluur straal 'n groenerige blou vlam uit as dit in gewone lug gebrand word en vorm telluuroksied.
Gebruike in legerings:
- Telluur word by
lood
gevoeg om die sterkte en duursaamheid daarvan te verhoog en om die korrosiewe invloed van
swaelsuur
daarop te verminder.
- Wanneer Telluur by
vlekvrye staal
en
koper
gevoeg verhoog dit die werkseienskappe van hierdie metale. Dit word ook saam met
gietyster
legeer om die verkoelingseienskappe te verbeter.
Ander gebruike:
- Gebruik in
keramieke
- Dit word in sekere glassoorte gebruik.
- Telluur word in ontstekers gebruik.
- Organiese telluurverbindings is al gebruik om lewende radikaalpolimerisasie aan die gang te sit en elektronryke mono- en di-telluriede toon aktiwiteit as 'n
anti-oksidant
.
Hoe suiwerheid metalo-organiese verbindings van beide seleen en telluur word in die halfgeleier nywerheid gebruik en word voorberei deur die suiwering van 'n addukt.
[1]
[2]
- ↑
doi 10.1016/0022-0248(88)90613-6 Journal of Crystal Growth Volume 93, Issues 1-4 , 1988, Pages 744-749
- ↑
VSA patent no 5117021, Metode vir die suiwering van telluur en seleenalkiele
