'n
Geurmiddel
is 'n voorbereide mengsel wat by kos gevoeg word, tipies nadat dit gaar is, om 'n spesifieke geur aan die dis te gee, om die geur daarvan te verbeter,
[1]
of om die gereg aan te vul. 'n
Tafelspesery
of
tafelsous
is meer spesifiek 'n geurmiddel wat apart van die kos bedien word en deur die persoon wat eet na smaak bygevoeg word.
Geurmiddels word soms bygevoeg voordat dit bedien word, byvoorbeeld in 'n toebroodjie wat gemaak word met
tamatiesous
,
mosterd
of
mayonnaise
. Sommige geurmiddels word tydens die kookproses gebruik om geur of tekstuur by die dis te voeg: braaisous, saamgestelde botter, teriyaki-sous, sojasous, Marmite en suurroom is voorbeelde hiervan.
Heelwat geurmiddels, soos mosterd of tamatiesous, is beskikbaar in pakkies met 'n enkelporsie, gewoonlik wanneer dit saam met wegneem- of kitskosmaaltye voorsien word.
Die ware definisie van 'n geurmiddel kan verskil. Sommige definisies sluit
speserye
en
kruie
in, insluitende sout en peper,
[2]
wat dan die term uitruilbaar met 'n term soos
spesery-geurmiddel
maak.
[3]
Ander terme beperk die definisie om slegs "voorbereide voedselverbinding(s), wat een of meer
speserye
bevat, in te sluit, wat na die gaarmaakproses by kos gevoeg word, soos mosterd, tamatiesous of kruisementsous .
[3]
Die term geurmiddel kom van die Latynse woord
condimentum
, wat "speserye, geurmiddels, sous" beteken en ook van die Latynse term
condire
, wat "bewaar", "piekel" of "geur" beteken.
[4]
Die term het oorspronklik
ingelegde
of gepreserveerde kos beskryf, maar die betekenis daarvan het mettertyd verander.
[5]
Geurmiddels was bekend in
Antieke Rome
,
Indie
,
Griekeland
en
China
. Daar bestaan 'n mite dat voor voedselpreserveringstegnieke wydverspreid was, skerp speserye en geurmiddels gebruik is om kos smaakliker te maak,
[6]
maar hierdie bewering kan nie deur enige bewyse of historiese rekord ondersteun word nie. Die Romeine het die geurmiddels garum en liquamen gemaak deur die binnegoed van verskeie visse te maal en dit dan in sout te fermenteer, wat gelei het tot 'n vloeistof wat glutamiensuur bevat, wat dan weer geskik is om die geur van voedsel te verbeter. Die gewildheid van hierdie souse het gelei tot 'n florerende geurmiddelbedryf.
[4]
Apicius
, 'n kookboek gebaseer op vierde en vyfde eeuse kookkuns, bevat 'n afdeling wat uitsluitlik op geurmiddels en speserye fokus.
[4]
In die
Verenigde State
was die mark vir geurmiddels $5,6 miljard werd in 2010 en dit sou na raming tot $7 miljard teen 2015 gegroei het.
[7]
Die geurmiddelmark is die tweede grootste in spesialiteitskosse na die van kaas.
[7]
-
-
-
-
-
-
-
-
Ajika
, pikante sous in Kaukasiese kookkuns
-
Tkemali
(Georgiese sous gemaak van suur kersiepruime)
-
Algemene Chinese speserye:
sojasous
,
asyn
,
brandrissie
-olie,
witpeper
-
Pakkies eendsous (aftreksel)
-
-
"Gentleman's Relish"
-
Acar
en
sambal
, die algemene speserye in
Indonesie
-
Sriracha ('n tipe warm sous)
-
Shichimi
-
-
Ssamjang