LAT?FE HANIM

Akıllı ve cesaretli

Kurtulu? Sava?ı sonrası Cankaya sırtlarında Gazi’nin Sakarya adlı atına binip dola?an, kocaman kahverengi gozlu bir kadın. Gazi’nin e?i, U?akizadeler’in kızı, yabancı dil bilen, yurtdı?ında universitede okuyan, pecesini asla yuzune ortmeyen, Mustafa Kemal’e a?ık, fazlaca kıskanc, sozunu de gozunu de budaktan esirgemeyen, biraz sert ve hırcın gorunumlu ama cok akıllı ve cesaretli bir kadın. Buyuk dedesi Hacı Ali Efendi, U?ak’ın paralı e?rafından. 1840’lı yıllarda ?zmir’e goctukten sonra helvacılı?ı bırakıp halıcılı?a ba?ladı. Cok para kazandı. Latife Hanım, onun Muammer adlı torununun en buyuk kızı. 1898 ?zmir do?umlu. Birinci Dunya Sava?ı’ndan sonra hukuk okumak icin Paris’teki Sorbonne Universitesi’ne ba?lamı?, bir yıl Londra’da ya?amı?, sonra ?zmir’e donmu?tu. Mustafa Kemal’le evlilikleri kısa surse de olene kadar ona ba?lı kaldı. ?cine kapandı, son gunlerinde kanser oldu?unu bile yakınlarından sakladı. 12 Temmuz 1975’te oldu.

MEVH?BE ?NONU

Bakımlı ama suslu de?il

1897’de ?stanbul’un Suleymaniye semtinde do?du. Babasını veremden kaybetti. Annesi, celimsiz Mevhibe’nin hastalanmasından korkup uzerine titredi. Ortaokuldan bu nedenle ayrıldı. 13 Nisan’da 1916’da, kom?u konaktan Miralay ?smet Bey’le evlendi. E?ini tutkuyla sevdi. Evliliklerinin ellinci yılında ?smet ?nonu’nun sekreteriyle kol kola foto?rafını gorunce onu kıskanacak kadar... Bakımlıydı ama asla suslu de?ildi. Cunku bir gun taktı?ı boncuk kolye icin ?smet Pa?a "Bu boncuklar size layık de?il. Zarafetiniz do?allı?ınızdan geliyor" demi?ti. 1928’de Yardımsever Derne?i’nin, 1949’da Turk Kadın Birli?i’nin ikinci kez kurulu?unda gorev aldı. Her cumartesi e?iyle Risayet-i Cumhur Orkestrası konserine giderdi. En buyuk zevki e?iyle at binmekti. 1992’de, 95 ya?ında oldu.

RE??DE BAYAR

Hep kocasının arkasında

Zengin kuma? tuccarı ?negolluzadeler’den Rafet Bey’in uc kızından biriydi. 1887’de Bursa’da do?du. ?nas Ru?tiyesi’nden mezun oldu. Guzelli?ini duyan Deutsche Orient Bank memuru Celal Bey Re?ide’ye talip oldu. 1903’te nikah kıyıldı, iki cocukları oldu. Kocasının hep arkasında olup yanında durmayı?ının sebebi bir ihtimal ya?adı?ı acılardır. Buyuk o?lu Refii’yi 1941’de kalp romatizmasından kaybetti. Kızı Nilufer’in ustune titrer. 1950’de Demokrat Parti secimleri kazanır. Celal Bayar, Cumhurba?kanı olur. Fakat Re?ide Hanım Ko?k’e cıkmak konusunda isteksizdir. Mutevazı ya?amını Cankaya’da da surdurur. Gunlerini kitap okuyup, nakı? i?leyerek, fakir cocuklara palto dikerek gecirir. Yassıada duru?malarına gitmedi fakat Celal Bey’i, Kayseri Cezaevi’ndeyken muntazaman ziyaret etti. 24 Aralık 1962 gecesi, ziyaretten donerken oldu?unde yanında sadece kız karde?i vardı.

MELAHAT GURSEL

Manolya derlerdi

Kendisini ?oyle tanımlamı?tı: "Ne Pa?a ne de Reisicumhur karısı oldum, ben hep mutfaktaydım." Gencli?inde Manolya Melahat diye anılacak kadar guzeldi. Hamidiye Zırhlısı’nın carkcıba?ısıydı babası. A?abeyinen tanı?tırdı?ı Cemal Bey’le 1927’de evlendi. Cemal Gursel e?ini kıskanırdı. Ataturk ’un sofraları dahil, ickili ortamlardan uzak tutardı. Melahat Hanım’ın en buyuk uzuntusu o?lu Ozdemir’in tahsili bırakıp gumruk komisyoncusu olmasıydı. Cankaya’da en buyuk zevki diki? makinesiyle gunluk kıyafetlerini dikmekti. Mutfa?a du?kundu, a?cıları be?enmez, kendi pi?irirdi. Olum do?e?inde, kızı Turkan Gursel’den olan torunu Melkan’ı gormek istedi.

ATIFET SUNAY

Giyime meraklıydı

1908’de ?stanbul, Uskudar’da do?du. Babası ?stanbullu, annesi Bulgar gocmeniydi. Babası emekliye ayrılınca Adapazarı’na yerle?tiler. Atıfet, ortaokulu bitirdi. Alay muftusunun o?lu, mustakbel e?i Cevdet’le a?abeyi sayesinde tanı?tı. Babası once "Seni uzaklara goturur," deyip ni?anı bozdu. ?ki yıl sonra durumu kabullendi. 1929’da evlendiler. Ko?k’e cıkmaya oyle hevesliydi ki, e?ini kaybetmi? Melahat Gursel’in bavullarını toplamasını zor bekledi. Giyim merakı me?hurdu. Elbiselerini, Faize Sevim Modaevi’nde yaptırırdı.

EMEL KORUTURK

Cankaya’daki ressam

?stanbul’un Mora kokenli unlu ailelerinden Cimcozlar’ın 1915 do?umlu kızı. Sanatsever babası Salah Bey, Fikret Mualla’nın dostuydu. Rahat calı?ması icin Moda’daki ko?kunde oda bile tahsis etmi?ti. Kızı Emel, Dame de Sion’u bitirip, Lozan’da sanat tarihi okudu. 1944’te deniz subayı Fahri Koruturk’le evlendi. Deniz Kuvvetleri Komutanlı?ı yapan Koruturk, 1960’ta Moskova Buyukelcisi oldu. Sovyetler’deki baskı ortamından rahatsız olunca Koruturk emeklili?i secti. Hic beklemedikleri anda Cankaya’ya cıktılar. Buyuk o?ulları Osman, Dı?i?leri’nde onemli gorevlerde bulundu. Karde?i Salah, ?u anda Dı?i?leri’nde Avrupa’yla ikili ili?kilerden sorumlu genel mudur. Kızları Ay?e, psikoloji okudu, akademisyen oldu. Emel Hanım, Cankaya’da son derece mutevazı bir portre cizdi. Co?u ki?i ciftin cocukları oldu?unu bile bilmiyordu. Emel Koruturk, sayısız tablo yapmasına ra?men kendisine ressam demedi, sergi acmak istemedi. ?u anda seksenli ya?larında, Moda’da ya?ıyor.

SEK?NE EVREN:

En cileli hayat

Ala?ehirli bir ba?cının dort kızının en buyu?uydu. 1922’de do?du. Ala?ehir’de lise olmadı?ı icin e?itimine devam edemedi. Uste?men Kenan Evren’le evlendikten sonra hayatı, parasızlık ve sıkıntıyla gecmi?ti. Ta?ınmaktan oyle usanmı?tı ki e?i Kore’ye tayin olunca hungur hungur a?lamı?tı. ?lk cocu?unu do?umda kaybetti, uc kızı oldu. Erken ya?ta ?eker hastası oldu, kalp krizi gecirdi. 1980 Mayısı’nda Bruksel’de felc gecirdi. 11 Eylul 1980 gecesi ziyaretine gelen e?i "Yarın yonetime el koyuyoruz" deyince cevabı kısaydı: "Cok iyi edersiniz." 3 Mart 1982’de oldu. Sekiz ay sonra Evren, cumhurba?kanı oldu.

SEMRA OZAL:

Sefahati sevmesiyle tanındı

Tersane gorevlisi Yeyinmen’in iki kızından biriydi. 1935’te ?stanbul’da do?du. Ablası Selma annesi gibi a?ırba?lı bir ki?ilikken, o ba?ımsız tavrıyla tanındı. Liseyi bitirdikten sonra Ankara’ya dayısının yanına gitti. Elektrik ??leri Etud ?daresi’nde calı?maya ba?ladı. ?lk evlili?ini noktalayan Muhendis Turgut Bey’in dikkatini sepet formundaki saclarıyla cekti. 1953’te evlendiler, uc cocukları oldu. Hep do?ru yaptı?ına inanan, rahat bir ki?ili?i vardı. Okunmu? gazete, solmu? cicek ve kararmı? gumu?lerden nefret etti. ?natcılı?ı, seyahat ve sefahati sevmesiyle tanındı. Ozal’ın ba?bakanlık ve cumhurba?kanlı?ı doneminde kendisi papatyalarıyla, o?ulları ve kızı ozel hayatlarıyla basının vazgecilmez haber konuları arasına girdi.

NAZM?YE DEM?REL

Dobralı?ı me?hur

1927’de do?du. E?iyle karde? torunuydu. Be?ik kertmesi, 12 Aralık 1948’de ?slamkoy’de yapılan uc gun uc gecelik du?unle evlili?e donu?tu. 1951’de yakalandı?ı hastalı?a yanlı? tedavi uygulandı, anne olma fırsatını yitirdi. Olayı "hayatımın en uzucu gunleri" diye hatırlar. E?iyle ABD’ye gitti?inde tutkuya donu?ecek bir hobi edindi: Otomobil kullanmak. Hamur i?leri, yaprak sarması kadar dobralı?ı da me?hurdu. "Bizimki" diye bahsetti?i e?ini ele?tirmekten hic cekinmedi. Nazmiye Hanım’ın ilginc ozelli?i paket acmaktan ho?lanmaması. Hediyeleri birilerine actırır, sebebini sorana "Oyle alı?tım" der.

SEMRA SEZER

En mesafeli, en sade

17 A?ustos 1944’te Ankara’da do?du. Ankara Ataturk ?lko?retmen Okulu’ndan sonra Dicle ve Yozgat’ta o?retmenlik yaptı. 1996’da Hacettepe Universitesi E?itim Fakultesi’nden mezun oldu. Dort yıl sonra, e?inin sa?lık durumu uzun soluklu bakım gerektirdi?i gerekcesiyle emeklili?ini istedi. Sezer o gunlerde by-pass ameliyatı gecirmi?ti. E?inin Cumhurba?kanı adayı oldu?unu televizyondan o?rendi. A?zından "Hayırlı olsun"dan ba?ka bir yorum cıkmadı. Saclarını boyatmıyor ve takı kullanmıyor. Gelmi? gecmi? en mutevazı, basınla mesafeli ve sade cumhurba?kanı e?i. Ba?lattı?ı Ulusal E?itime Destek kampanyasıyla acılan 348 bin kursta 7.5 milyon ki?i e?itim goruyor.