Tim povodom, saradnica Danasa, po?tovana Safeta Bi?evac, u broju od 18. oktobra ove godine, objavila je interesantnu reporta?u i razgovor sa autorom knjige ?Svi turski sultani“ – uva?enim Dragomirom Laj?i?em, sa posebnim osvrtom na vladavinu Sultana Sulejmana. Iz tog davnog i burnog vremena, vi?evekovnog bitisanja Otomanskog carstva i na podru?ju Bosne, odnosno Bosanskog pa?aluka, imamo mnogo istorijskih zapisa.

Međutim, jedan događaj, a vezan je za familiju Sultana Sulejmana, zabele?en je u istoriji Bosanske Gradi?ke, grada na obali Save u severnoj Bosni, kao i u istoriji cele Bosanske krajine. Re? je o nastanku ?uvene pesme sevdalinke ?Otkako je Banjaluka postala“, a njen tekst, po se?anju potpisnika ovog priloga, glasi:

Otkako je Banjaluka postala

nije lep?a udovica ostala.

Kao ?to je D?afer-bega kaduna.

Nju zaprosi sarajevski kadija,

on je prosi a ona se ponosi.

Ona ne?e sarajevskog kadiju,

ona ho?e banjalu?kog bekriju…

A ko su bili D?afer-beg i njegova prelepa kaduna (supruga, gospođa)? Istorijski izvori ka?u da je prvi poznati kapetan Gradi?ke kapetanije, a i tvrđave na obali Save, koja je dobila turski naziv BERBIR, i koja je bila prva i najstarija od trideset devet takvih institucija u Bosanskom pa?aluku, i na bosanskoj granici iz 1558. godine, bio D?afer-beg Malko?, iz poznate plemi?ke familije, ?iji su ?lanovi zauzimali visoke polo?aje u turskoj carevini. Njegov otac Malko?-beg bio je na ?elu Bosanskog sand?aka.

D?afer-beg je bio o?enjen ?erkom velikog vezira Rustem-pa?e, a unukom Sultana Sulejmana. Malko?i su bili nadaleko poznati kao neustra?ivi ratnici i vojskovođe, uspe?no su u ratnim pohodima osvajali nove teritorije u Hrvatskoj. Zahvaljuju?i njima, Gradi?ka je dugo bila polazna stanica za vojne pohode osmanlijske vojske. Za vreme takvog pohoda po Hrvatskoj 1560. godine, poginuo je gradi?ki kapetan D?afer-beg, a nasledio ga je mlađi brat Husein-beg. Iza D?afer-bega je ostala mlada kaduna-begovica. Smatra se da je tada ispevana i pomenuta sevdalinka, koja je i danas rado slu?ana. Pamti se vrsna i nezaboravna interpretacija ove pesme od doajena bosanskog sevdaha Safeta Isovi?a.

Zbog fizi?ke sigurnosti, a da bi bili udaljeni od grani?nog pojasa na Savi, gde se ?esto ratovalo, neke familije, pa i Malko?i, ?ivele su ju?nije u unutra?njosti Pa?aluka, pa i u nedalekoj Banjaluci. Tako je Sultanova unuka ostala u pam?enju mnogih generacija kroz stihove ove pesme.

Eto, ?ta saznadoh, ja zapisah, a ko zna vi?e, bujrum, neka pi?e.