Ни ?чен Алсу Русияг? кайткан? ??м ни ?чен аны илд?н кире чыгармаганнар?
20 майда Алсу гаил? х?лл?ре с?б?пле, Русияг? кайта. Кире очарга ?ыенган вакытта аны ?ава аланында вакытлыча тоткарлыйлар. Хакимият в?килл?ре аны? Америка ??м Русия паспортын конфискацияли, шулай итеп а?а Русияд?н чыгу юлын ябалар. Америка паспортын Русия хакимияте оешмаларында терк?м?г?не ?чен со?рак журналистка 10 ме? сум ($103) к?л?менд? штраф салына. Алсу документларын кайтаруны к?т?, л?кин 18 октябрьд? аны ян? тоткарлыйлар ? бу юлы ?зен "ят агент" буларак белдерм?г?не ?чен.
Алсуга нинди гаепл??л?р белдерелг?н? Бу никад?р ?итди?
18 октябрьд? Алсуга ?з белдеге бел?н ?зен "ят агент" буларак терк?м?г?не ?чен Русия ?инаять кодексыны?
330.1(3) мадд?се
нигезенд? гаепл?? белдерел?. Бу Русияд? журналистка карата ачылган шундый беренче эш. ?г?р м?хк?м? Алсуны? гаебе д?лилл?нг?н дип санаса, аны биш елга кад?р ирегенн?н м?хр?м ит? яный.
Русия хакимиятл?ре Алсуны "ят агент" дип игълан иттеме?
Юк. Алсу Азат Европа/Азатлык Радиосыны? "ят агентлар" дип танылган дист?л?г?н журналистлары арасына керми. ?мма Русия ?инаять кодексыны? 330.1 мадд?се, 3 ?леше чит ил чыганакларына тапшырылган очракта Русияне? д??л?т иминлеген? зыян китер? алырдай м?гъл?мат ?ыйган затны "ят агент" булып терк?л?не тал?п ит?. ?леге мадд?не? формулировкасы шулкад?р тонык, ачык м?гъл?матлар ?ыючыларга да "ят агент" булып терк?л? м??б?рияте куелырга м?мкин.
Азат Европ/Азатлык Радиосы яки оешманы? журналистлары Русияд? "ят агент" булып танылгамы?
Русияне? ят агентлар турындагы кануны матбугат чараларына 2017 елны? 25 ноябренн?н кертелде. 10 к?н узганнан со? юстиция министрлыгы Азат Европа/Азатлык Радиосыны? сигез хезм?тен, шул ис?пт?н Алсу эшл?г?н Татар-Башкорт хезм?тен д? "ят агент" дип таныды. Азат Европа/Азатлык Радиосыны? дист?л?г?н журналисты шулай ук "ят агентлар" булып танылды, л?кин алар арасында Алсу Кормашева юк.
Ят агентлар турындагы кануннарны Русия журналистлар ??м сивил ??мгыятьне? башка в?килл?рен? ничек куллана?
2012 елдан Русия ят агентлар турындагы кануннарны чит илл?рд?н акча алган яки "чит илл?р йогынтысында" саналган ??м хакимиятне т?нкыйтьли дип фаразлаган кешел?рне эз?рлекл?? ?чен куллана. Алар арасында хокук яклау оешмалары, матбугат чаралары, б?йсез журналистлар ??м активистлар бар. "Алсу Кормашеваны кулга алу ? б?генге к?нд? Русияне? ят агентлар турындагы канунын б?йсез матбугатка карата явызларча куллануны? и? я?гыравыклы мисалы", дип
белдерде
Журналистларны яклау комитеты.
Азатлык Радиосыны? Алсу эшен? карата позициясе нинди?
Алсуны тоткарлауга карата 18 октябрьд? RFE/RL оешмасыны? вакытлы президенты Джеффри Гедмин болай
диде
: "Алсу ? ихтирамга лаек хезм?тт?ш, тугры хатын ??м ике бала анасы. Аны ?з гаил?сен? кичекм?ст?н кайтсын ?чен азат ит?рг? кир?к".
20 октябрьд? Алсуны тоткарлау вакытын тагын 72 с?гатьк? сузганнан со? Гедмин: "Без Алсуны? тоткарлау вакытын озайтуга борчылабыз. Журналистика ? ?инаять т?гел. Алсуны кичекм?ст?н гаил?сен? кайтарырга кир?к", диде.
23 октябрьд? Казандагы м?хк?м? Алсуны сак астына алу турында карар чыгаргач RFE/RL-ны? вакытлы президенты кан?гатьсезлек белдерде. "Без б?генге утырыш н?ти??се у?аеннан тир?н кан?гатьсезлек белдер?без. Алсу гаил?се бел?н кавышырга тиеш, аны кичекм?ст?н азат ит?рг? чакырабыз,
диде
ул.
Алсуны? юридик яклавы бармы?
?йе. Алсуны? авдокаты бар.
Русия хакимиятл?ре Алсуга гаил?се бел?н элемт?д? тору м?мкинлеге бир?ме?
Юк. ?леге вакытта а?а гаил? ?гъзалары бел?н к?реш?л?р ??м телефоннан с?йл?ш?л?р р?хс?т ителми.
Русия хакимиятл?ре АКШ консулына Алсу бел?н с?йл?шерг? м?мкинлек бир?ме?
20 октябрьд? АКШ Д??л?т департаменты консулны? Алсу янына кер? р?хс?те соравын
белдерде
. Л?кин мондый р?хс?т ?ле бирелм?г?н.
Русия хакимиятл?ре Алсуны тоткарлау у?аеннан нинди д? булса белдер?л?р бел?н чыктымы?
Алсу эше турында сорауга ?авап биреп 20 октябрьд? брифингта Кремльне? р?сми в?киле Дмитрий Песков Кремль ?леге эшне карап бармый дип
белдерде
.
АКШ хакимияте Алсуны тоткарлау у?аеннан нинди д? улса р?сми белдер? бел?н чыктымы?
19 октябрьд? АКШ Д??л?т департаментында Алсуны тоткарлау турында бел?без, л?кин Русияд?н бу хакта р?сми белдер?не булмады дип
белдердел?р
. АКШны? к?п кен? конгрессменнары Алсуны тоткарлауны х?кем итте ??м аны азат ит?рг?
чакырды
.
Алсуны? тоткарлавына д?ньяда нинди реакция булды?
Алсуны тоткарлауны
Канада
,
Чехия
,
Франция
,
Польша
??м
Швеция
, шулай ук
Европа берлегене? тышкы эшл?р ??м иминлек с?яс?те Югары комиссары
,
Европа парламенты президенты
,
Европада иминлек ??м хезм?тт?шлек оешмасыны? (ОБСЕ)
медиа иреге м?сь?л?л?ре ??м
БМОны? кеше хокуклары Югары комиссары
х?кем итеп чыкты. Европа Шурасыны? журналистиканы яклауга ??м журналистлар иминлеген? ярд?м ит? платформасы Алсуны азат ит?рг?
чакырды
.
Алсуны? тоткарлавына нинди хокук яклау оешмалары ??м матбугат иреге оешмалары реакция белдерде?
Кеше хокуклары ??м матбугат иреге халыкара оешмалары Алсуны с?яси тоткарлауны х?кем итеп чыкты. Алар арасында
Amnesty International
,
Журналистларны яклау комитеты
,
Freedom House
,
ПЕН-Америка
,
Чикл?рне танымаучы х?б?рчел?р,
Халыкара журналистлар федерациясе
??м
Халыкара матбугат институты
. "Алсу Кормашеваны кулга алу ? б?генге к?нд? Русияне? ят агентлар турындагы канунын б?йсез матбугатка карата явызларча куллануны? и? я?гыравыклы мисалы", дип
белдерде
Журналистларны яклау комитеты.
Алсу Азатлык Радиосында кайчаннан бирле эшли?
Алсу Азатлык Радиосына эшк? 1998 елда радиотапшырулар алып баручы буларак килде.
Алсу кулга алынганчы нинди эшл?р башкарды?
Алсу ? т??риб?ле журналист, озак вакытлар Русияне? Идел-Урал т?б?генд?ге Татарстан ??м Башкортстанда м?д?ният ??м милл?тл?р хокуклары м?сь?л?л?рен яктыртып кил?. Ул татар телен ??м м?д?ниятен Русия хакимиятл?ре ягыннан кысулардан яклаулар турында с?йл?де. Мондый басым со?гы елларда к?ч?йде. 2018 елда Алсу Азатлык Радиосыны?
"?йд?!Online"
татар телен ?йр?т? проектын ?ит?кл?де. ?леге проект Русия х?к?м?тене? азчылыклар телл?рен? карата репрессиял?рг? ?авап буларак чыкты.
Алсу шулай ук гаил?д? к?ч куллану ??м хатын-кызлар хокуклары темасы бел?н ш?гыльл?нде. 2022 елда ул
"Хатын-кыз эше ген? т?гел"
дип аталган Русияд? гаил?д? к?ч куллану турында проектны ?ит?кл?де. ?леге проектка гаил?д? к?ч куллану корбаннары ??м хатын-кыз хокук яклаучылар бел?н ??г?м?л?р керг?н.
Азат Европа/Азатлык Радиосыны? Татар-Башкорт хезм?те ? Русияне? Идел-Урал к?пмилл?тле т?б?ге аудиториясен? татар ??м башкорт телл?ренд? эшл??че берд?нбер халыкара медиа. 1953 елдан бирле Азатлык Радиосы дип аталган хезем?т ??м сожрак урыс теленд? чыга башлаган "Idel.Реалии" м?гъл?мат проекты Русия контроленд? булган матбугат чараларына м??им альтернатива булып тора.
Русия хакимиятл?ре RFE/RL оешмасына элек ничек каршы килде?
RFE/RL совет ??м русия хакимиятл?ре тарафыннан 1953 елда "Азат ит? радиосы"ны? беренче тапшыруларыннан бирле ????мн?рг? дучар була. 1990нчы елларда советлар таралганнан со? булган ачыклык чорына алмашка 2000нче елларда ?зг?рг?н с?яси климат килде. Бу RFE/RL проектларын Русия радиостанциял?ренн?н ??м кабель челт?рл?ренн?н кит?рг? м??б?р итте. 2017 елдан Азатлык Радиосыны? 30дан артык журналисты ??м ун хезм?те, шул ис?пт?н Татар-Башкорт хезм?те ??м "Idel.Реалии" проекты "ят агентлар" дип танылды.
Украинага каршы сугыш башлаганнан со? Русия хакимиятл?ре М?ск??д?ге Радио Свободаны "ят агентлар" кануны нигезенд? ?ыелган 17 миллион доллар к?л?менд?ге штрафларны т?л??д?н баш тартуы ?чен м??б?ри б?лгенлекк? т?шер? турында эш ачты. Радио Свобода 2022 елны? мартында илд? ?з эшч?нлеген туктатырга м??б?р булды, ? бер ел узганнан со? банкрот дип игълан ителде.
RFE/RL журналистлары Русия хакимиятл?ре тарафыннан еш кына эз?рлекл??л?рг? дучар булалар.
RFE/RL журналистларыннан тагын кем т?рм?д? утыра?
RFE/RL оешмасыны? тагын ?ч журналисты гаделсез т?рм?л?рг? утыртылды: Беларуста Игорь Лосик ??м Андрей Кузнечик, Русия аннексиял?г?н Кырымда Владислар Есипенко.
- Игорь Лосик
? блоггер ??м RFE/RL-ны? Беларус хезм?тене? штаттан тыш х?б?рчесе. Аны 2020 елда тоткарладылар ??м 15 елга ирегенн?н м?хр?м иттел?р. 2023 елны? февраленн?н ул тышкы д?нья бел?н элемт?л?рсез утыра.
- Андрей Кузнечик
? RFE/RL Беларус хезм?тене? веб-редакторы. Аны 2021 елны? ноябренд? тоткарладылар ??м экстремизмга чакыруда гаепл?п алты елга ирегенн?н м?хр?м иттел?р.
- Владислав Есипенко
? RFE\RL Украин хезм?тене? "Крым.Реалии" проекты х?б?рчесе. 2021 елда аны Русия оккупациял?г?н Кырымда ФСБ тоткарлады. Шартлаткыч мадд?л?р саклау турында ялган гаепл??л?р бел?н ул биш елга ирегенн?н м?хр?м ителде.
Алсу ??м башка журналистлар эшл?рен мин каян карап бара алам?
?леге эшл?рне к?з?теп баруны? бернич? юлы бар.
- "Журналистлар б?лад?" дип аталган м?гъл?мати
бюллетеньг?
язылыгыз. Анда т?рм?г? утыртылган RFE/RL журналистлары ??м сезне? т?б?кт? матбугат иреген? янаган башка куркынычлар турында я?алыклар чыга.
- RFE/RL-ны?
X
,
LinkedIn
,
YouTube
??м
Threads
социаль челт?рл?ренд?ге матбугат ?з?ген карап барыгыз.
- ?леге битне браузерны? кыстыргычларына кертеп куегыз.