한국   대만   중국   일본 
Timinn - 04.07.1976 - Timarit.is

Timinn - 04.07.1976, Blaðsiða 14

Tíminn - 04.07.1976, Blaðsíða 14
?14 TIMINN Sunnudagur 4. juli 1976 gripa til vopna sinna, mynda her- sveitir og gripa til efnahagslegra ahgerða gagnvart Bretaveldi. Með þessu var stigio stort skref i att til sjalfstæðis nylendnanna, þvi að þarna var kominn fyrsti visirinn að samstoðu þeirra gegn Bretum. Þingið sjalft fjallaoi þo ekki um samstoðu i hernaði eða efnahagsmalum, heldur beindi tilmælum sinum fyrst og fremst til hverrar nylendu fyrir sig. Þo var myndað Meginlandssamband Bandariki Ameriku Eins og tilvitnanir þessar i sjalfstæoisyfirlysingu nylendn- anna þrettan, sem siðar urðu Bandariki Norour-Ameriku, bera með ser þottust nylendubuar hafa ærna astæðu til að brjotast undan yfirstjorn Breta. Allar asakanir þær, sem her a undan voru taldar, eiga við Bretakonung, sem þa var George III, og eru þær aðeins hluti þess sem a hann var borinn i skjali þessu. Segja ma, að allar asakanir ny- lendubua a hendur Bretakonungi krystallist i einni setningu sjalfs- stæðisyfirlysingarinnar, þar sem segir: ?....til þess að ljuka þvi verki dauða, eyðingar og kugun- ar, sem þegar er hafio af grimmd og tryggðarofum, sem varla eiga sinn lika a villimannlegustu tim- um mannlegrar sogu og eru al- gerlega osæmandi þjoðhofðingja siðmenntaðra manna. Þetta eru stor orð og harðar asakanir, enda hofust ekki byltingar af litlum orsokum eða engum þa. Bretarhofðu um langt skeið kugað nylendur sinar i Vesturheimi, bæði með loggjof- um, sem og með skattaalogum, og liklega hefur aðeins meðfædd þrautseigja mannskepnunnar og tregoahennar til þess að breyta lifi sinuog tilveru a nokkurn veg, staðið byltingunhf-sy^ lengi fyrir þrifum sem raun bar vitnL-^^^ Upphaf byltingar Þegar sjalfstæðisyfirlysingin var gefin ut, þann fjorða juli seytjan hundruo sjotiu og sex, hafði vopnuo bylting raunar stað- ið um nokkra hrið i nylendunum. Telja ma að fyrstu atokin milli nylendubua og brezkra hermanna hafi att ser stað þann fimmta marz 1770, þegar hermennirnir skutu fimm manns til bana i Boston. Þa hafði um nokkurt skeið komið til endurtekinna o- eirða i borginni og, likt og buast matti vio, beittu hermennirnir skotvopnum þegar borgararnir virtust ætla að na yfirhondinni. Þa hofðu deilur staðio yfir, allt' fra arinu seytjan hundruð sextiu og fimm, þegar fyrsti beini skatturinn var settur a nylend- urnar, i formi eins konar stimpil- gjalds, sem lagðist a svo til alla utgafu prentaos mals og laga- skjala. Sama ar setti brezka þing- ið einnig log, sem skylduðu ny- lendubua til þess að sja brezkum hermonnum sem þangað komu fyrir husnæði og birgðum. i fyrstu kvaou log þessi svo um, að her- monnum skyldi heimilt að taka ser busetu i kram og yfirgefnum byggingum, en siðar, það er ario 1774, var bætt við heimild til þess að hermennirnir tækju ser bol- festu a heimilum nylendubua. Skattaalogur og herkugun Sioari hluta arsins 1765 mot- mæla Virginiumenn skattaalog- um a nylendurnar með þvi að lysa yfir retti sinum til þess að akveða sjalfir skatta rikisins. Snemma a arinu 1768 ganga svo ibuar Massachusetts i lið meo þeim, fordæma innflutningsskatta þa sem Bretar hofðu lagt a ny- lendurnar og hvetja nylendurnar -allar til sameiginlegra motmæla. A^ama'ara reyna brezkir emb- ættismenn ao taka skipið Liberty logtaki, vegna vangoldinna inn- flutningsskatta, en tekst ekki bet- ur til en svo ao þeir verða að flyja af holmi. Frekari oroi vegna skattanna, einkum i Boston, verð- ur svo til þess, að tvær herdeildir fotgongulios ur brezka hernum koma til Boston og taka ser þar aosetur. Meo þvi ma segja, ao leioin hafi verið morkuo, þvi ao þar með var komið a styrjaldar- astand milli Bretlands og ny- lendnanna. Þegar a arinu 1765 hofðu breytingar a stefnu Breta gagn- vart nylendum sinum i Ameriku orðið til þess að nylendubuar hofðu myndað meo ser leynileg samtok, andstæo Bretum, sem nefndust ?The sons of Liberty”, eða ?Synir Frelsisins”. Samtok þessi letu aldrei verulega a ser bera, og aogerðir þeirra voru ekki byltingar Svo virðist sem uppreisnarvilji nylendubua hafi ekki verið al- mennur eða verulega mikill þessi fyrstu ar barattunnar. Það voru i fyrstu einstakir menn og tiltolu- lega famennir hopar, sem reðust gegn kugun konungs og þings ny- lenduveldisins, en hita virðist ekki hafa gætt verulega meðal al- mennings vegna þessa. Talið er að almennur vilji fyrir sambandsslitum hafi ekki verið fyrir hendi meðal ibua amerisku nylendnanna fyrrena arinu 1776, um það bil er sjalfstæðisyfir- lysingin kom fram. Fram til þess tima hafði þo margt skeð, sem nægt hefði til þess að kveikja byltingarkennd flestra þjoða. Arið 1773 markast þannig af ?teveizlunni” i Boston, þegar hopur uppreisnarmanna for um borð i skip i hofninni i Boston, dulbunir sem Indianar, og fleygði meir en þrju hundruð tebollum i sjoinn. Enn var þarna um að ræða motmæli gegn inn- flutningsskottum og einokun Breta a viðskiptum i Ameriku. Ario a eftir, 1774, hegna Bretar ibuum Massachusetts fyrir ?te- veizluna”, með þvi að loka hofn- inni i Boston og auka jafnframt vold umboðsmanns konungs i ny- lendunni a kostnað loggjafarþings hennar sjalfrar. Sama ar tok gildi viðbotarheimild su við login um framfærsluskyldu nylendubua gagnvart hermonnum brezku krununnar, sem heimilaði her- monnunum að setjast að a heimil- um nylendubua sjalfra. Þa var Benjamin Franklin og avitaður af Bretum, fyrir ao rita bref, þar sem deilt var harkalega a ymsa brezka embættismenn i Ameriku. Fyrsta alrikisþingið Þessar aðgerðir Breta leiddu svo, siðar a sama ari, til þess, að kallað var saman fyrsta alrikis- þing Amerlku, þar sem saman voru komnir fulltruar tolf af þrettan nylendum heimsalfunn- ar. Fulltruarnir komu saman i Philadelphiu og voru litil vand- kvæði a þvi að na samstoou þar um alyktanir til motmæla gegn ymsum lagasetningum Breta. Þing þetta var haldio að beiðni Massachusetts og meðal alyktana þess var hvatning til ibua þeirrar nylendu að innheimta sjalfir skatta sina, auk þess að þingið hvatti nylendubua til þess að ? Hann hefur neitað að samþykkja log, sem eru meðal þess, sem heilbrigt er og nauðsynlegt fyrir þjoðina. Hann hefur forboðið rikisstjorum sinum að setja log, sem nauðsynleg hafa verið, nema þvi aðeins að gildistaka þeirra biði samþykkis hans.og, þegar þvi hefur verið fylgt, hefur hann algerlega neitað að sinna þeim. Hann hefur kallað saman loggjafarþing a ovanaleg- um stoðum, oþægilegum og fjarlægum opinberum skjalageymslum, i þeim tilgangi einum að þreyta þingmenn svo að þeir lati að hans vilja. Hann hefur leyst upp fulltruaþing hvað eftir annað, fyrir það eitt að mæta arasum hans a rettindi þjoðar- innar með karlmannlegri festu. Hann hefur gert domara haða sinum vilja, að þvi er varðar setu þeirra i embætti og upphæð launa þeirra. Hann hefur haldið meðal vor, a friðartimum, fasta heri, an samþykkis loggjafa vorra. Hann hefur afnumið rikisstjorn her, með þvi að lysa oss utan sinnar verndar og með þvi að reka styrjold a hendur oss. Hann hefur rænt hof vor, raðizt a strendur vorar, brennt bæi vora og eytt lifi folks vors. ahrifarikar. Tilvist þeirra mark- ar þo greinilega sporin fyrir það sem a eftir kom, þvi að þeir eru hinir fyrstu sem syna yfirraðum Breta andstoðu i orði. Eftir atvik þau, sem urðu i Boston a arinu 1770, þegar brezkir hermenn skutu til bana fimm borgara og voru flestir syknaðir af domstolum, virðist oanægja með brezka stjorn einkum þrifast þar um nokkurra ara skeið, eða þar til Samuel Adams og fylgis- menn hans toku að kynna oðrum nylendum malefni sin. Það for- dæmi reyndist smitandi og toku onnur bæjarfelog og sveitafelog upp svipað kerfi þvi sem var starfrækt i Boston. Innan tiðar var þvi komið sterkt og gott sam- bandskerfi um allar nylendurnar, eins konar mannlegur simi, sem studdist við hesta og pxistvagna i staðkoparþraða. Eftir það barust fregnir af ollum aogeroum Breta i einstokum nylendum nægilega hratt um til þess ao hægt var að kynda undir kotlum oanægju og uppreisnarvilja. Tregir til

x

Timinn

Beinir tenglar

Ef þu vilt tengja a þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja a þennan titil : Timinn
https://timarit.is/publication/50

Tengja a þetta tolublað :

Tengja a þessa siðu :

Tengja a þessa grein :

Vinsamlegast ekki tengja beint a myndir eða PDF skjol a Timarit.is þar sem slikar sloðir geta breyst an fyrirvara. Notið sloðirnar her fyrir ofan til að tengja a vefinn.