Morgunblaðið - 24.07.1984, Blaðsiða 53
?MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. JULl 1984
53
OPEC og a þar marga personulega
vini. Hallast er að þvi, að hann
kunni að falast eftir lani fra
Saudi-Arobum til þess að leysa
efnahagsvanda þjoðar sinnar.
Greindur
og heiðarlegur
Buhari, hershofðingi, er sjoundi
leiðtoginn i Nigeriu fra þvi rikið
hlaut sjalfstæði. Hann er fæddur
skammt fra Kaduna i norðurhluta
landsins eins og Shagari og er 42
ara gamall. Aður en hann tok við
forstjorastoðunni hja rikisoliufe-
laginu gegndi hann m.a. ymsum
stoðum innan hersins. Þegar valda-
ranið var framið var hann yfirmað-
ur velaherdeildarinnar i Kaduma.
A meðan Buhari gegndi embætti
oliumalaraðherra for það orð af
honum, að þar færi vel gefinn og
heiðarlegur maður. Engu að siður
er talið að hann þurfi a ollum sin-
um hæfileikum að halda til þess að
takast a við þann vanda, sem safn-
aðist upp i tið fyrrverandi stjornar.
Kunnur stjornmalamaður i Lag-
os sagði um Shagari: ?Hann er
reyndur stjornmalamaður, sem
hefur orðið fyrir þvi tvivegis, að
herinn hefur hindrað politiskan
frama hans með valdarani. I ljosi
þeirrar reynslu hans er það undar-
legt, að hann skuli hafa leyft þvi
astandi, sem einmitt leiddi til
ihlutunar hersins a sinum tima,
þ.e. aðgerðarleysi, spillingu, af-
skiptaleysi og jafnvel kosninga-
svikum, að viðgangast og þroast i
valdatið sinni og að endingu leiða
til falls stjornar sinnar.
Spilling og soun
I valdatið Shagari minnkaði
gjaldeyrisforði landsins um 80% a
innan við þremur arum. Talið er að
helmingur gjaldeyrisins hafi ein-
faldlega orðið spillingaroflunum að
brað. Verðbolga tvofaldaðist a sið-
asta ari og verðlag a einstaka
nauðsynjavoru, s.s. hrisgrjonum,
baunum, mjolk og sapu hækkaði
um 150% a sfðustu tveimur vikum
nyliðins ars að sogn erlendra sendi-
raðsstarfsmanna. Það kom þvi ekki
a ovart, að hermenn foru um mark-
aði i miðborginni og neyddu kaup-
menn til að selja vorur sinar a
lægsta hugsanlegu verði, allt þar
til Buhari greip f taumana. Flestir
milliliðanna og dreifingaraðilar
innfluttra vara voru f fylkingar-
brjosti i flokki Shagari. Innflutn-
ingsleyfi voru iðulega veitt
frammamonnum flokksins, sem
siðan seldu þau heildsolum dyru
verði. Þar með hækkaði varan stor-
lega aður en hun komst f hendur
neytenda.
Offramboð olfu og kreppan a
Vesturlondum kom illa við Nigeriu.
Landsmenn voru orðnir vanir þvi
að greiða fyrir erlenda voru með
oliunni, en nu er svo komið að ekki
er hægt að brauðfæða alla þjoðina
sokum vanrækslu f uppbyggingu
landbunaðar a velmegunararunum,
svo og hins, að olfuauðurinn stend-
ur ekki lengur undir kostnaðinum
við innflutta voru. Nfgerfumenn
hafa t.d. vanist a að borða innflutt
hrisgrjon, sem gætu kostað þjoðina
a fimmta tug milljona fsl. krona i
ar.
Til þess að vinna bug a matar-
skortinum setti stjorn Shagari a
fot serstaka deild manna, sem fræg
varð að endemum fyrir vinnubrogð
sin. Undir stjorn Umaru Dikko,
eins helsta raðunauts Shagari,
gerði deildin ekki annað en að
safna saman ollum þeim matvæl-
um, sem fundust. og seldi þau siðan
hæstbjoðanda. A meðan leitin að
Dikko stoð sem hæst fundu her-
menn Buhari sneisafullt voruhus
matar, sem Dikko og menn hans
hofðu safnað saman. Var þar að
finna mikið magn hrfsgrjona, syk-
urs og skreiðar. ?Við tokum voldin
nu vegna þess að við ottuðumst að
borgarastyrjold brytist ut vegna
matarskortsins," sagði einn emb-
ættismanna nyju stjornarinnar.
Kikirinn fyrir
blinda augað
Viðbrogð Shagaris við verðhækk-
ununum voru þau, að hann reyndi
að fylla i skorðin með innfluttum
matvælum, ser i lagi fra Frakk-
landi. Þetta jok aðeins erlendar
skuldir rfkisins og gerði ekki annað
en að velta vandamalinu af einum
stað yfir a annan. En a meðal al-
þyða manna reyndi af mætti að
halda lifi i ser og sinum virtist
Shagari ekki gefa hinni gifurlegu
spillingu innan stjornkerfisins
minnsta gaum.
A sama tima og Shagari lysti yf-
ir hugarfarsbyltingu f landinu let
hann þær asakanir, að 22 hattsettir
embættismenn hans hefðu keypt
randyrar einkaþotur til eigin nota
fyrir rfkisfe fra þvi hann tok við
voldum, sem vind um eyru þjota.
Hann var f augum almennings
personugervingur aðhaldsseminn-
ar holdi klæddur. Það var þo aðeins
a yfirborðinu þvi andstæðingar
hans halda þvi nu fram, að aður en
honum var steypt af stoli hafi hann
nað að leggja inn pontun a 580
milljon krona einkaþotu fyrir for-
setaembættið. Þa hafi þjoðbun-
ingar hans, sem hann klæddist alla
jafna, allir verið handsaumaðir og
ekki kostað undir 70 þusundum isl.
krona hver. Það kom enda ekki a
ovart, að Shagari skyldi hljota ut-
nefninguna ?best klæddi maður
landsins“ i uttekt eins dagblaðanna
i Lagos.
Hversu strangur og aðhaldssam-
ur sem Buhari kann að vera leikur
vart a þvi vafi, að fjolmargir Nig-
eriumenn oska honum velfarnaðar
i starfi jafnvel þott þeir efist
kannski undir niðri um að honum
takist að utryma að fullu þeirri
spillingu, sem nanast hefur lagt
fjarhag landsins i rust. Matvoru-
skortur verður ekki bættur upp a
einni nottu og stefna herstjornar-
innar er að lækka gengi gjaldmið-
ilsins hægt og bftandi. Það leiðir af
ser enn hærra verð a innfluttum
vorum en nu tiðkast.
Erfið baratta
Þegar hefur komið f ljos, að Bu-
hari a fyrir hondum erfiða barattu.
Hann hefur sjalfur latið f ljosi þa
skoðun, að herstjornin þurfi að
sitja að voldum i a.m.k. 5 ar til þess
að hægt se að retta efnahaginn við.
Þratt fyrir fogur fyrirheit hefur
litið borið a skipulogðum aðgerð-
um. Svo virðist sem hverjum og
einum fylkisstjora landsins se það i
sjalfsvald sett til hvaða aðgerða
þeir gripa. Einn hefur sett allar
opinberar bifreiðir a soluskra, ann-
ar hefur sagt upp ollum þeim
starfsmonnum hins opinbera, sem
mæta of seint til vinnu og sa þriðji
hefur kynnt hugmyndir um hækk-
un soluskatts til þess að standa
straum af aukinni menntun lands-
manna.
Hætt er við, að Buhari og menn
hans fai ekki þau fimm ar, sem þeir
telja nauðsynleg. Þegar er sa orð-
romur kominn a kreik, að verði
ekki snarleg breyting til batnaðar
geti allt eins farið svo, að borgara-
styrjold brjotist ut f landinu. Einn
yngri liðsforingjanna i hernum
sagði við frettamann The Guardian
fyrir skemmstu, að hann gæfi her-
stjorninni 7 manuði til aðgerða. Ef
astandið hefði ekki lagast aþreif-
anlega a þeim tima væru likur a, að
allt færi f bal og brand.
Þott enn virðist herstjornin hik-
andi i aðgerðum sfnum hefur það
ekki komið f veg fyrir annars konar
?hreinsanir." Allar myndir af for-
setanum hafa verið fjarlægðar af
opinberum stoðum. Þa hefur skilt-
ið, þar sem a var letrað: ?Þjoðþing-
ið“, verið tekið niður af þinghus-
byggingunni við Tafawa Balewa-
torg.
Þegar herstjornin tok við voldum
um aramot virtist ljost, að langur
tfmi liði þar til þing kæmi saman a
ny i Nigeriu. I ljosi atburðarasar-
innar að undanfornu virðist ekki
astæða til annars en að trua að svo
verði. Þott nuverandi herstjorn
kunni að missa tokin aður en yfir
lykur er vist, að lyðræðið verður
tæpast endurreist a meðan ungu
liðsforingjarnir f hernum bfða
atekta eftir sinu tækifæri.
? SSv.
(Heimildir. Tbe Observer, The Guardian
og New York Timea News Service.)
rP^’
? ""uio
vernda lakkið - varna ryði
Svartir og ur stali. Hringdu i sima 44100 og pantaðu, asetning a staðnum
Eigum einnig GRJOTGRINDUR
Sendum i postkrofu.
BLIKKVER
Skeljabrekka 4. 200 Kopavogur. Simi 44100
m
VOKUNOTT
hja gjaldkera husfelagsins
JA, ÞAÐ ER timafrekt starf
að vera gjaldkeri husfelags, og
omældar stundirnar sem fara i
innheimtu, bokhald, utreikninga
o.s.frv.
En nu bjoðumst við til að
letta storfin. Með aðstoð tolvu
getum við t.d. reiknað gjold,
fylgst með stoðunni og innheimt
með giroseðlum, allt a fljotvirkan,
odyran og oruggan hatt.
Littu inn til okkar og kynntu
þer alla þa moguleika sem hus-
felagaþjonusta okkar byður upp a.
Eftir það getur þu notað
næturnar til svefns...
ft
SPARISJOÐUR REYKJAVIKUR OG NAGRENNIS
SPARISJOÐUR KOPAVOGS
SPARISJOÐUR VELSTJORA
$
'fe