Morgunblaðið - 23.03.1978, Blaðsiða 6
?70
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. MARZ 1978
MAÐUR sa, er berst i fylkingarbroddi þjoðfrelsishreyfingar i landi sinu
a brattasta skeiði Lenins og fer með forsetaembætti i tið Kristjans Eldjarn
meira en halfri old siðar, hlytur að teljast einstakur i roðum
stjornmalaleiðtoga a okkar old. irinn Eamon de Valera var samtimamaður
Ben Gurions, Hitlers og de Gaulles, lifði þa alla og naði ekki siður en þeir
að verða þjoðsaga i lifanda lifi.
Langæi við stjornvolinn er þo ekki það einkenni, sem ljær de Valera
mesta serstoðu. E.t.v. mun sagan minnast hans sem þess manns, sem lagði
grunn að sjalfstæði þjoðar, var ljosberi hennar a þrengingatimum og leiddi
stoltur til sætis við hið alþjoðlega fjolskylduborð.
?Mikill orn með
ylbliða kloglofa
Eftir GUNNAR
PALSSON
Oft er vitnað til þess að næmur
skilningur de Valeras a innri gerð
þjoðlifsins hafi orðið honum tilefni
til að lysa þvi yfir að þegar hann
vildi vita vilja þjoðarinnar þyrfti
hann aðeins að lita i eigin barm. Það
er fyrst og fremst þessi serstaða,
sem markar honum sess i hopi
stormenna og varpar ljosi a þa
staðreynd að irsk saga verður ekki
aðskilin lifi hans og hugsjonum.
Spor de Valeras i irskri sogu eru þo
ekki það eina, sem leiða athyglina að
nafni hans. Hann er einnig kjorið
viðfangsefni hverjum þeim er rann-
saka vilja þa eiginleika er skyrgreina
stormennishugtakið.
irska lyðveldið hefur fram að
þessu verið orofa samtengt nafni
risans de Valera og fyrir umheimin-
um var það longum svo að það var
eitt maðurinn og þjoðin. Þegar u.þ.b.
þrju ar eru liðin fra lati hans er
landið enn að miklu leyti hans og
vandamal nuverandi forystu i rikum
mæli bundin hans akvorðunum.
i seinni tið er oft haft a orði að
timi storfenglegra lyðforingja se
liðinn. Hraði og tæknikrofur gera að
verkum að þekkingin eldist fljott og
se það naumast a færi eins manns
að hafa yfirsyn yfir alla þætti
þjoðlifs. Þykir og illa samræmast
hugmyndum frjalsrar samkeppni og
lyðræðis að vold og ahrif safnist a
einn stað. Bent hefur verið a að
tilkoma mikilla foringja se hað vissu
þrepi i þjoðfelagsþroun, þar sem þorf
se menningarlegrar eða salrænnar
forystu. A hinn boginn ma segja að
eitt af þvi sem skilji milli stormennis
og mikilmennis se að hinn siðar-
nefndi hefur utsyn yfir mork sins
Sogulega timabils og veit hvert styra
skal þjoð sinni i hofn.
Þott það se ekki ætlunin i
eftirfarandi texta að syna fram a
takmarkanir leiðtoga, sem sennilega
hafði djuptækari ahrif a þjoð sina en
nokkur annar einstaklingur fyrr og
siðar, er það spurning sem vert er að
hafa i huga hvort styrkur de Valeras
sem formanns kunni ekki að hafa
verið hans mesti veikleiki sem
foringja
Lengi byr
að fyrstu gerð
Það eru eftirtektarverðar þver-
sagnir, sem varða uppruna de
Valeras. Hann var i fyrsta lagi
fæddur a erlendri grund og ekki af
irskum ættum nema til halfs. i oðru
lagi hof hann afskipti sin af
stjornmalum sem uppreisnarmaður.
Eamon de Valera.
Eamon de Valera fæddist i New
York 14. oktober 1882. Moðir hans
hafði yfirgefið irland sokum or-
birgðar i kjolfar hallærisins mikla
aðeins tuttugu og þriggja ara að
aldri. Hun fann starf sem gengil-
beina aheldri manna heimili i
borginni og komst þar i kynni við
spænskan tonlistarkennara að nafni
Vivion de Valera.
Þau giftust 1881 og eignuðust son
ari siðar og hlaut hann skirnarnafn-
ið Edward.
Ekki voru liðin nema þrju ar er
eiginmaður Katrinar Coll fell fra af
voldum berkla. Neyddist hin unga
moðir til að finna ser starf að nyju,
og þott henni felli það þungt, að
senda son sinn til fjolskyldunnar i
Bruree i Hlymreki a irlandi. Eddie
de Valera eins og hann var kallaður
i þann tið var þvi varla þriggja ara,
er hann fyrst augum leit það land,
er forsjonin hafði ætlað honum. Olst
hann upp sem halftokubarn i koti
ommu sinnar og frænda.
Það var i koti þessu a Vestur-ir-
landi að fyrstu fræjum foðurlands-
astar var sað. Við kne ommu sinnar
nam de Valera m.a. sogur um miklar
NYR
aaaa 132/2000
Fiat 132 argerð 1978 hefur tekið miklum breyt-
ingum.l velarhusinu getur að lita 2 litra kraft-
mikla og sparneytna vel. Ef litið er inn i bilinn
ma sja einhverja glæsilegustu innrettingu sem
um getur og myndi soma ser vel i miklu dyrari
bilum. Allar klæðningar hafa verið endurbættar
svo segja ma að ekki heyrist nokkurt velarhljoð.
Sætin hafa aldrei verið þægilegri ne glæsilegri
Solskyggni falla vel inn i toppinn. Rafknunar
framruður,5 gira kassi,kraftbremsur og
kraftstyri, asamt rafeindakveikju eru ?standard"