La
Kreo de Adamo
, fresko de 1511 de
Mikelan?elo
en la
Siksta Kapelo
.
Kreismo
estas la opinio, ke la
universo
kaj la
planedo
Tero
, sed anka? ?iuj
plantoj
kaj
animaloj
inkluzive de la homo dankas sian ekziston al
speciala
ago de
kreado
. ?i tiu kreado povas esti rigardata kiel sufi?e subita okaza?o a? kiel iompostioma kaj da?ra procezo.
Oni povas distingi inter 'speciala kreado' kaj ?enerala kreado. Pri kreistoj oni povas diri, ke ili estas adeptoj de 'speciala kreado'. Aliaj kredantoj sin apogas sur kreanta
Dio
, sed tamen kredas, ke tiu ne aktive rompis la naturle?ojn de sia propra kreado, por interveni en ?i.
Sub la influo de la
kristana
kreismo anka? en la
islamo
ekestis kreisma movado, de kiu multaj argumentoj estas inspiritaj de la kristana, kvankam ili pli estas adeptoj de la
maljuntera kreismo
[esperante/angle: juntera kreismo = young-earth creationism; maljuntera kreismo = old-earth creationism]. Tamen estas pli da
religioj
, kiuj havas kreisman doktrinon konforman al iliaj sanktaj skriba?oj. Tiel kelkaj tendencoj de la
hinduismo
, surbaze de certaj tekstoj en la
Vedoj
, supozas, ke la tero havas a?on de 15 miliardoj da jaroj kaj ke la homo ekzistis dum ?iuj tiuj jaroj.
Post komencaj hezitoj, jam la Katolika Eklezio, plej bone katolikaj fakuloj pri la koncernaj sciencoj, ne havas dubojn pri la okazinta kaj okazanta evoluismo, precipe pro la fakto ke la Kreinto kreis anka? la evoluciajn potencojn en la krea?aro.
Kristanoj konfesas, certe, kreismon, e? filozofoj inter ili celas racie montri ke la mondo estas kreita kune kun la tempo en kiu disvolvi?as la evolucio. Sed ?uste rilate la evoluismajn teorion, iuj kristanaj fakuloj, precipe usonaj protestantoj, inklinas akcepti historie veraj la mitajn vesta?on de la biblia rakonto(Gn 1), a? ili opinias troveblaj, en la evoluciaj spuroj, signoj de la sinsekvaj pluaj kreigaj intervenoj de Dio: en la gangliaj malfacila?oj de la evoluicio, Dio denove helpas... Tiuj teorimuloj protekti?as sub la ombrelo de "
inteligenta dezajno
". Do, rilate sciencon kaj evoluismajn teoriojn, la kreistoj, kaj do kreismoj, estas almena? du kvankam amba? referencas al la sama Kreinto. Foje sciencvulgarigantoj, kaj e? sciencistoj, konfuzas la du teoriojn, a? kredojn, atribuante al la unua la kontra?scienca?ojn, a? infana?ojn, de la dua. Ekzemplon de tiu konfuzo oni vidu en la ?i-suba cita?o:
"Profesoro Odifreddi, In principio era Darwin. La vita, il pensiero, il dibattito sull'evoluzionismo, Longanesi. (En la komenco estis Darwin. La vivo, penso, debato pri evoluismo).
Ekzemplo de bona distingo: "Profesoro Morandini, Darwin e Dio. Fede, evoluzione, etica, Morcelliana. (Darwin kaj Dio. Kredo, evolucio, etiko)
Fakuloj pri bibliaj sciencoj hipotezas ke la "polvo", uzita de Dio por krei la homon (Gn 2,7),
povu indiki primatojn al kiuj Dio aldonis tion kio necesas por la ekhomigo. "Tiel konservi?us la kontinueco inter la grandaj primatoj kaj la homo, kaj respekti?us la hipotezaj teorioj de la totala ligo inter la specioj. Estus la
dia blovo
kiu determinis la netransireblan sulkon inter ni kaj la ceteraj vivantoj, kiujn tamen ?uste pro morfologiaj ksj biokemiaj similecoj ni devas respekte trakti en kadro de kristana ekologio kiel kutime estas instruate de la kristanaj eklezioj" (
Alessandro Finazzi Agro
, intertempa rektoro de la
Roma Universitato de Tor Vergata
).