Првите чекори за денационализаци?а на македонскиот народ од страна на српските воени власти и четничките формации, на просторот на ?угоисточна Македони?а, биле преземани во реонот на Велес, Тиквеш, во Гевгелиско, Валандовско, До?ранско, во Овче Поле и во Злетовскиот Кра?.
(Главниот и познат учител на Тиквешко, Глигор Варналиев, известува дека уште во новмври 1912 година српската воховна команда во Кавадарци не била задоволна од ?радоста” на месното население по случа? влегува?ето на српската во?ска во градот. Само еден месец потоа, општинската власт во Кавадарци и Неготино ?а заграбил српскиот воен командант, а дотогашните месни раководители ги развластил и на?авил затвора?е на училиштата и црквите, до доа?а?ето на српски учители и свештеници. По примерот на градовите, биле развластени и носителите на власта во селата на Тиквеши?ата.
На 21 октомври 1912 г. во Велес била формирана месна управа во состав:
1. Димитар Ничев, околиски началник
2. Крум Зографоки, полициоки началник
3. Алексо Мартулков ?
По два дена, на 23 октомври 1912 г. во (Велес пристигнува српски околиски началник со неколку писари и жандари. Со нив во Велес дошол и ма?орот Воин Попови?, придружуван од една чета четници, припадници на организаци?ата ?Црна рака”. Воин Лопови? повторно им ставил до знае?е на гра?аните на Велес дека треба да се прогласат за Срби.
Кон средината на декември од страна на српската власт била растурена и мрежата на месната власт во Свети Николе и Околи?ата. Сите лу?е кои давале каков и да е отпор на српските мерки, биле изложувани на терор и прогон. Во прилог на тоа се зборува во едно писмо без бро? од април 1913 г. на Командата на местото во Крива Паланка, во кое се обвинува околискиот началник Витомир Крсти? затоа што не обра?ал доволно внимание на ?Повикот на Софискиот македоноки комитет” и издавал пропусници?– дозволи на бугарофилите за нивно слободно заминува?е од Македони?а во Бугари?а. Понатаму, во истото писмо Петар Ба?алови? (командантот на местото од К. Паланка) вели: ?Кога по бара?е на ма?орот Вулови? ги упатив сите (гранични стражари во Св. Николе и кога од околиокиот началник побарав да ми даде седум жандарми за чува?е на границата, то? не сакаше да ми даде” (мисли на 7 жандарми).
Во Гевгели?а и До?ран се случува истото. Овие два града се ослободени од страна на четите на: Аргир Манасиев, капетан Тодоров, Ичко Димитров, Михаил Радев, Тане Николов и од страна на месната милици?а ко?а била ме?у на?бро?ните во Областа. По ослободува?ето во градовите и во селата на Околи?ата била конституирана месна власт. Во Гевгели?а за кмет на градот бил избран Владимир Димитров, со помошниците: Мирче Димитров и Турчинот Абдулах Селимов. Во декември-?ануари 1913 г. во Гевгели?а доа?а српска во?ска и ?а растура месната власт, а место неа воспоставува српска администраци?а. Српската во?ска истото го направила и во: Богданци, Сто?аково, Сермвнин, Конско, ?авато, Фурка, Групчиште и во другите населени места на Околи?ата од десната и од левата страна на Вардар.
Во До?ран српската во?ска на двапати прави обид за воспоставува?е на сво?а власт во градот и Околи?ата. Првиот пат носител на ваквиот потег бил началникот на Тиквешкиот округ, Душан Николи?. То?, на 15. I. 1913 г., откако ги обезбеди сите потребни информации за состо?бата во До?ранска околи?а, упатил писмо до Врховната команда на Српската кралска во?ска во кое, ме?у другото, пишува: ?Началникот (мисли на оно? што бил назначен од српската управа б.а.) на Околи?ата, се до денес нема формирано ниту една општина во Околи?ата, ниту пак започнал со нивното формира?е. То? засега единствено ?а (наместил сво?ата канцелари?а, но таа е без никакво де?ство. Нашиот началник се на се досега сослушал само една странка. Причина за тоа е што Бугарите во сите општини завеле свои општински власти, па и во самиот До?ран имаат сво?а општинска и полициска власт), што ?а воспоставиле веднаш по доа?а?ето на нивните во?ски!?Пред 3 месеци… Бугарите во До?ран имаат месна команда, полициска власт, окружен суд, пошта и телеграф и околу 160 во?ника оо 40?50 четници (месни членови на ВМОРО) и 5 офицери… Во самиот До?ран има околу 450 турски домови, 320 бугарски, 240 грчки и 12 српски… Според тоа, во колку сакаме во ово? предел да формираме наша власт, тогаш тоа може да се стори единствено со сила”.
По ова писмо на окружниот началник на Тиквешкнот округ, Врховната команда на српската во?ска го известила министерот за внатрешни работи на Срби?а со зборовите: ?Биде??и не е добро (безсмила е) капетанот и писарите и натаму овде да седат (без работа), па Ви предлагам До?ранска околи?а да се укине, а околискиот началник да се именува или за секретар на началството на Битолскиот округ, во колку Гриови? биде назначен , за окружен началник, а писарите да се префрлат во Гевгелиска и Неготинска околи?а, зашто таму ке бидат потребни за формира?е на општини за отстранува?е на Бугарите и Грците”.
Но, српската влада и Дворот не мислеле така едноставно да се напушти и да се загуби за нив До?ран и неговата околи?а. Претселателот на српската влада Никола Паши? не бил задоволен од одредбите на склучениот договор ме?у Срби?а и Бугари?а на 29. II. 1912 г. поради што, уште на 28 септември 1912 г., пуштил во движе?е еден циркулар до кабинетите на големите сили, во ко? Срби?а ставала до знае?е дека: и да се даде автономи?а на Македони?а, Срби?а претендира на градовите Кратово, Велес и Прилеп. Нешто подоцна, претензиите на Срби?а се прошириле на сите територии на западна и северна Македони?а, долината Крива Лакавица, Брегалница и Злетовска Река. Со други зборови кажано, Срби?а про?авила апетит за цела денешна Вардарска Македони?а, без територи?ата на Штипскиот округ и Струмичкиот кра?, додека До?ранска околи?а била подрач?е кое останало да виси. Но, независно од тоа, во февруари 1913 г. во До?ран навлегла српска во?ска и го уапсила околискиот началник Иван Топков со сите придружни органи на месната власт: судски, полициски и општински. По примерот на До?ран, српските во?ници ?а растуриле и месната власт (администраци?а) по селата на До?ранска околи?а. Кметските наместници на Валандово и с.Пирава, Томе Бе?лозов и Васил Николов, поради тоа што се осмепиле да испратат телеграми до бугарскиот цар Фердинанд, биле фатени од српските во?ници и по долго измачува?е биле заклани и фрлени во еден длабок вир во реката Вардар. Насилства од српските во?ници во тоа време се регистрирани и во селата: Богданци, Балинци, Фурка и во Собри. Праша?ето околу поделбата на завладеаните територии од Турци?а, ме?у балканските со?узници уште пове?е се заострила по создава?ето на Албани?а. Создава?ето на оваа нова држава на Балкавот ги погодило интересите на Срби?а и Грци?а, биде?ки првата претендирала преку албанска територи?а да обезбеди излез на море, а втората намеравала да ги завладее териториите на ?ужна Албани?а, под изговор дека Албанците немаат ?азик, државна традици?а и сл. Ме?у другото, од страна на Срби?а е поставено и праша?ето за рамнотежа ме?у балканските држави.
Ваквите противречи?а и претензии ме?у довчерашните со?узници довеле до целосно запоставува?е на формулата за добива?е на автономи?а на Македони?а. Од сите делови на окупираните територии биле протерувани учителите, свештениците и припадниците на ВМОРО, четите, членовите на месните чети и др. За зачувува?е на Балканокиот со?уз се залагале: Англи?а, Франци?а и Руси?а. На 23. VI. 1913 г., рускиот император испратил телеграма до цар Фердинанд и до крал Петар, со цел да ги вразуми и се залагал со?узниците да ги разрешат сите спорни праша?а по мирен пат.!”
За цело време додека траеле овие ме?усебни договара?а на балканските со?узници, теророт врз македонското население на окупираните територии продолжувал со несмалено темпо. А кога избувнала II балканска во?на, паралелно со теророт, српските воени власти, во?ниците и на?многу четничките формации добиле одврзани раце и за спроведува?е на непречени грабежи на македонското население и за опожарува?е на населените места.

This entry was posted on Февруари 5, 2007 at 8:12 am and is filed under Uncategorized . You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response , or trackback from your own site.